Limon otu, Mine Çiçeğigiller (Verbenaceae) familyasından, hem çiçekleri hem de yaprakları limon kokulu olan bir bitkidir. Anavatanı Güney Amerika kıtasıdır. Tıbbi ve aromatik bitkiler arasında yer alan Limon otunun bazı türleri Güney Afrika ve Batı Hindistan’dan köken alır. Günümüzde özellikle İspanya, Fransa, Cezayir, Tunus ve Fas’ta ticari yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Türkiye’de Melisa olarak da bilinmektedir. Ancak asıl Melisa, bilimsel ismi Melissa officinalis olan Oğul Otu‘dur. (Kırmızı yazıya tıklayarak “Oğul Otu Yetiştiriciliği” hakkında ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.) Ülkemizde  özellikle kışları ılıman geçen bölgelerde kültürü yapılmaya başlanan bir bitkidir.

 

Bilimsel İsmi : Aloysia triphylla  (Lippia citriodora)

İngilizce İsmi : Lemon verbena

 

 

Limon Otunun Bitkisel Özellikleri

Çalı formunda ve çok yıllık bir bitkidir. 35 kadar türü bilinmektedir. 1 – 2 metre kadar boylanabilir. Dalları 4 köşelidir.

Karşılıklı dizilmiş yaprakları 7 – 10 cm uzunlukta, kısa saplıdır. Yaprakları koyu yeşil renkte, üzerleri hafifçe tüylü ve kenarları dişlidir.

Limon otu çiçekleri açık lila renklidir. Kuvvetli dallanmış çiçekleri vardır. Çiçek dalları başak görünümündedir. Başakların üzerinde sıralanan küçük çiçekler bulunur. Taç yaprakları 4 parçalıdır.

Limon otu meyveleri küçük ve 2 çekirdeklidir.

 

 

Limon Otunun Etken Maddeleri Ve Kimyasal Yapısı

Limon çiçeğindeki uçucu yağ oranı ortalama % 0.5’tir. Uçucu yağı, terpenoidler, flavonoidler ve fenolik asitler gibi organik kimyasallar içerir. Özütü % 25 Verbascoside içerir. Uçucu yağının başlıca içeriği aşağıda verilmiştir.

• Sitronelal
• Sitral
• Linalool
• Luteolin
• Verbascoside
• Hesperidin
• Artemitin
• Vitexin
• Neral
• Nerol
• Limonen
• Geraniol
• Karyofillen
• Terpineol
• İzovalerianik asit

 

 

Limon Otu Bitkisinin İklim Ve Toprak İstekleri

Yaşanan donlara karşı hassas bir bitki olduğu için yetiştirme periyodu süresince don olaylarının olmadığı iklimlere  uyumu daha iyidir. Bu nedenle ülkemizin sahil kesimlerine adaptasyonu kuvvetlidir.

Yetiştirileceği, toprak derin yapıda, kireç bakımından zengin ve süzek olmalıdır. Ancak fazla kumlu ve çok hafif topraklar da tercih edilmez. Toprağın organik maddece zengin olması istenir. Hafif asidik toprakları sever, 6 – 7  pH aralığı yetiştiricilik için idealdir.

 

Limon Otu Yetiştiriciliği

Toprak Hazırlığı

Limon otu çok yıllık bir bitki olduğu için yetiştiricilikte toprak hazırlığı son derece önemlidir. Ekim dikim öncesi mutlaka yabancı ot mücadelesi yapılmalı ve toprak hazırlığı dikkatli yapılmalıdır. Yetiştiricilik yapılacak arazide daha önce kök – ur nematodu ( Meloidogyne spp. ) zararı tespit edilmişse limon otundan önce tahıl yetiştirilmesinde fayda vardır. Eğer toprak dezenfeksiyonu yapılacaksa öncelikle ahır gübresi verilmeli, sonrasında 40 cm kadar derin sürüm yapılmalıdır. Dezenfeksiyon sonrasında toprak freze ya da tırmıkla toprak hazırlığı tamamlanmalıdır.

 

 

Üretim Teknikleri

Üretim materyali olarak tohumdan yetiştirilen fideleri kullanmak mümkünse de en yaygın üretim şekli çelikle üretimdir. Çelikler sonbaharda hasat edilmeyen anaçlardan alınır.

Çelik olarak, henüz tomurcuklar uyanmadan kesilen 10 – 15 cm uzunluk ve 0.5 – 1 cm kalınlığındaki odunlaşmış sürgünler kullanılır. Kesim işlemi alt gözün bulunduğu yerin altından düz olarak, üst gözün yukarısından ise yanlamasına açılı olarak yapılır. Kesilen çelikler, yarı gölge ortamda hazırlanan kompost ve kum karışımına 2 – 3 cm derinlikte gömülür. 6 – 8 hafta süren köklendirme dönemi süresince toprak hafif nemli tutulmalıdır. Fakat yabancı ot çıkışı ve toprağın kaymak bağlaması önlenmelidir.

Yoğun üretim yapılacaksa kış aylarında da örtü altında çelik köklendirmek mümkündür. Buralarda gece sıcaklığı 4 – 6 °C’de tutulur.

 

 

 

Limon Otu Fidelerinin Dikilmesi

Dikimden yaklaşık 10 – 14 gün önce fideler 3’te bir oranında kesilmelidir. Fide sökümünden 2 – 3 gün önce fideliğin sulanması gerekir, bu sayede söküm işlemi daha rahat yapılır. Sökülen fidelerin zarar gören kökleri temizlenmeli, dikime kadar gölgelik ve nemli bir ortamda beklemeleri sağlanmalıdır.

Mart başı – Mayıs sonu arasında ikim yapılabilir. Fidelerin ideal dikim aralığı, sıra arası 50 cm ve sıra üzeri 20 cm’dir. Fideler ilk yapraklarına kadar toprağa gömülür ve toprak sıkıca bastırılır. Dikim sonrası mutlaka can suyu verilmelidir.

 

 

Gübreleme

Temel gübreleme için toprak işleme sırasında 3 ton/dekar yanmış ahır gübresi verilir. 1 ton/dekar yanmış ahır gübresi de ekimle beraber verilebilir. Bunun haricinde genel olarak dekara 3 – 4 kg azot, 10 – 13 kg potasyum ve 5 – 8 kg fosfor vermek yeterlidir.

2.yıldan itibaren ise dekara 1 ton yanmış ahır gübresi, 2 – 3 kg azot, 5 – 10 kg potasyum ve 5 – 10 kg fosfor verilmelidir.

Sulama

Az miktarda sulamayla bile yetiştiricilik mümkündür ancak uygun aralıklarla yapılacak sulama verimi artırır. Sulamanın sıklığına bağlı olarak biçim sayısı da değişir. Genellikle ilkbahardaki gübrelemeden sonra sulamaya başlanır ve 18 – 21 gün devam edilir. Fazla sulama kök çürüklüklerine neden olabilir.

 

 

Limon Otu Hasadı

Genellikle yılda 3 hasat yapılır. En uygun hasat zamanı bitkilerin çiçeklenme başlangıcında olduğu dönemdir. Yaprak gelişiminin iyi olmasına dikkat edilmelidir çünkü genç yapraklardaki yağ oranı daha düşüktür.  Normal şartlarda;

• 1. biçim : Mayıs sonu – Haziran ortası
• 2. biçim : Ağustos başı – Eylül başı
• 3. biçim : Ekim sonu – Kasım başı arasında yapılmaktadır.

Bununla beraber dikim yılında ilk hasat Temmuz sonu – Ağustos başında yapılır. Bitki gelişimi ve iklim şartları elverişliyse Kasım ayında 2. hasat yapılabilir.

Hasat, kuvvetli sürgünlerin toprak yüzeyinin 10 – 20 cm kadar üzerinden biçilmesiyle yapılır. Genç ve ince sürgünler bırakılır. Limon otunun hasat ve hasat sonrası işlemlerini 3 farklı yoldan yapmak mümkündür :

1. Biçim sonrası yapraklar sıyrılarak gölgede kurutulur. Bu yöntem fazla işgücü ister ama elde edilen drog kalitelidir.
2. Yapraklar saplarıyla birlikte kurutulur, sonrasında sıyrılır. Bu yöntemle ede edilen drog da kaliteli olur.
3. Yapraklı sürgünler hasat makinesiyle hasat edilerek gölgede kurutulur. Sonrasında harman makinesinde sap ve yapraklar ayrılır. Bu işlem sırasında hava ayarına dikkat edilmelidir. Bu yöntemle elde edilen drog piyasa fiyatının % 10 – 20 daha düşüğüne alıcı bulur.

Verim

Limon otu yetiştiriciliğinde 1. yıl 180 – 300 kg/da yeşil yaprak ve 30 – 70 kg/da kuru yaprak elde edilmektedir. Sonraki yıllarda 400 – 600 kg/da yeşil yaprak ve 100 – 150 kg/da kuru yaprak elde etmek mümkündür.

 

 

Limon Otu Hastalık Ve Zararlıları İle Mücadele 

Yetiştiricilikte karşılaşılan en önemli hastalık ve zararlılar aşağıda listelenmiştir.

Limon OtuYetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Hastalıklar

• Botrytis Yanıklığı – Botrytis cinerea
• Külleme – Golovinomyces cichoracearum / Podosphaera xanthii 
• Pythium Kök Çürüklüğü – Pythium sp.

 

 

Limon Otu Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Zararlılar

• Tütün beyazsineği ( Bemisia tabaci )
• İki Noktalı Kırmızı Örümcek (Tetranychus urticae)
• Yaprak bitleri

 

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

• Tavsiye edilen zamanda 
• Tavsiye edilen şekilde 
• Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

 

Limon Otunun Faydaları Nelerdir ?

• Çayı, kilo vermeye yardımcı olur.
• Zengin antioksidan kaynağıdır. Özellikle kas hasarlarının onarımında etkilidir.
• Eklem ve kas ağrılarının giderilmesinde kullanılır.
• Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi vardır.
• Sindirim sistemi sorunlarını giderir, hazımsızlığa iyi gelir.
• Ateş düşürücü özelliği vardır.
• Sakinleştirici etkisi vardır, stresi azaltır.
• Solunum sistemi rahatsızlıklarında balgam sökücü olarak kullanılır. Soğuk algınlığına iyi gelir.
• İshal tedavisinde kullanılır.
• Varis ve hemoroid (basur) tedavisinde kullanılır.

 

Limon Otunun Kullanım Alanları

• Kurutulmuş yapraklarından çay yapılır.
• Yaprakları meyve salatalarına ve tatlılara eklenir.
• Puding ve keklerde kullanılır.
• Limon kabuğu rendesi yerine kullanımı yaygındır.
• Yine yapraklarından yemek yapılır.
• Reçeli ve marmelatı yapılır.
• Afrika mutfağında baharat olarak kullanılır.
• Uçucu yağı aromaterapide kullanılır.
• Kozmetik sanayinde kullanımı vardır.
• Süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Limon Otu Çayı Nasıl Hazırlanır ?

1 bardak kaynamış su içerisine 1 çay kaşığı kadar kurutularak ufalanmış limon otu yaprağı konur. Yaklaşık olarak 8 – 10 dakika demlenmesi beklendikten sonra süzülerek içilir.

 

Limon Otunun Zararları Nelerdir? Limon Otu Tüketirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Tahriş edici özellikteki terpen yağları açısından zengindir. Cilt hassasiyeti bulunanlar limon otunun uçucu yağını dikkatli kullanmalıdır.
• Özellikle böbrek hastaları olanlar aşırı kullanımından kaçınmalıdır.
• Hamileler ve emziren anneler dikkatli ve kontrollü tüketmelidir.
• aşırı ve uzun süre kullanımda mideyi tahriş edebilir.