Feijoa, Mersingiller ( Myrtaceae ) familyasından, anavatanı Güney Amerika olan , subtropik bir meyve çeşididir.  Ülkemizde “kaymak ağacı” olarak da bilinir. Brezilya, Arjantin, Uruguay ve Paraguay’da, doğal ortamda yetişmektedir. Avrupa kıtasına getirilişi 19. Yüzyıl’ı bulmuştur. Ticari yetiştiriciliğinin en fazla yapıldığı ülkeler; Amerika Birleşik Devletleri, Yeni Zelanda, İtalya, İsrail ve Şili’dir.

Subtropik meyve yetiştiriciliğin yaygınlaşmaya başladığı ülkemizde, Yalova Bahçe Kültürleri Merkez Enstitüsü‘nde, 1989 yılında başlayan adaptasyon, çeşit geliştirme ve fidan üretimi çalışmaları devam etmektedir. (Kırmızı renkle gösterilen yazıya tıklayarak Enstitü’nün resmi web sitesini inceleyebilirsiniz.)

Bilimsel İsmi : Feijioa Sellowania / Acca sellowiana

 

Feijoa Bitkisinin Botanik Özellikleri

Çalı, ağaççık formunda bir bitkidir. Feijoa ağaççıkları ortalama 3 – 4 metre kadar boylanır ve yıl boyunca yeşil kalır. Toprak seviyesinden hemen sonra dallanmaya başlar.

Yaprak

Yapraklar oval olup 4 – 6 cm uzunluğundadır. Yaprakların üst yüzeyi parlak koyu yeşil renkte,  sert ve gevrektir. Yaprak altları ise grimsi renkte ve tüylüdür. Yapraklar kışın dökülmez.

Çiçek

Bitkinin en dikkat çekici organları, çiçekleridir. Kırmızı – beyaz renkli, büyük ve gösterişli çiçeklere sahiptir. Çiçek tomurcukları, yaprak koltuklarında oluşur. Çiçeklerin sapları 3 – 4 cm uzunluğundadır. Çiçeklerde hem dişi hem de erkek organ bulunur. Bitki kendine verimli olsa da karşılıklı tozlanmada verim daha yüksektir.

Feijoalar, 3 yaşından itibaren çiçek açıp meyve verirler. İlerleyen yaşlarda bitkilerin üzerinde sayıları binlere varan çiçekler bulunur.

 

 

Meyve

Meyveler yuvarlak ya da ovaldir. Meyvelerin renk tonu, erken zamanlarda mat olur, hasada yakın zamanda parlak yeşil renk alır. Meyvenin direk güneş ışığı alan bölgeleri kırmızıya çalmaktadır. Meyveler yoğun kokuludur ve kendisine özgü bir aromaya sahiptir. Meyve eti sarımsı krem renklidir.

 

Feijoa Çeşitleri

Triumph 

• Yeni Zelanda kökenli, geççi bir çeşittir.
• Meyve ağırlığı 80 – 100 gram arasında değişir.
• Meyveler değişik şekillerde olabilir.
• Daha çok sanayide değerlendirilen bir çeşittir.
• Kendine verimli olsa da en iyi tozlayıcısı Mammoth çeşididir.

 

Mammoth

• Ekim ayının ortalarında veya sonunda, Triumph çeşidinden erken olgunlaşır.
• Meyve ağırlığı 80 gram kadardır
• Meyveler değişik şekillerde olabilir.
• Ticari potansiyeli çok yüksektir.
• Kendine verimli olsa da en iyi tozlayıcısı Triumph çeşididir.

 

Apollo

• Erkenci bir çeşittir, Mammoth çeşidinden 15 gün önce olgunlaşır.
• Meyve şekli ovaldir.
• Kendine verimli olsa da en iyi tozlayıcısı Triumph ve Gemini çeşitleridir.

 

 

Gemini

• Erkenci bir çeşittir. Mammoth çeşidinden 1 ay önce olgunlaşır.
• Eylül itibariyle hasat edilebilir.
• Kendine kısmen verimsizdir. En iyi tozlayıcısı Triumph ve Apollo çeşitleridir.
• Tohumundan üretilen çöğürler yüksek kalitelidir.

 

 

İklim İstekleri

Feijoanın iklim istekleri zeytinle hemen hemen aynıdır, yalnızca su isteği biraz daha fazladır. Bu sebeple zeytin yetiştiriciliği yapılan yerlerde rahatlıkla feijoa bahçesi de tesis edilebilir. -16 °C’ye kadar kış soğuklarına dayanıklıdır ancak hasat öncesi donlar meyveye zarar verir.  700 metre rakıma kadar yetiştirilebilir. Bahçe tesis edilecek yerler devamlı esen sert ve kuru rüzgarlardan korunaklı olmalıdır. Kış aylarında yağan aşırı karlar, dalların kırılmasına yol açabilir. Bu durumda dal ve sürgünler birkaç sıra iple çepeçevre bağlanmalıdır.

 

Toprak İstekleri

Toprak isteği açısından fazla seçici bir bitki değildir. Kuvvetli bir kazık kök oluşturur, saçak kökleri de toprakta iyi yayılır. Genel olarak kireçsiz, derin yapılı, su tutma kapasitesi yüksek, süzek topraklarda daha iyi yetişir. Kuru topraklarda gelişimi sınırlanır.

 

 

 

Feijoa Yetiştiriciliği

Tohumdan Feijoa Fidanı Üretimi

En sık kullanılan üretim yöntemi, tohumdan yapılan üretimdir. Ancak dışarıdan tozlanma olduğu zaman çeşitte açılma olacağı unutulmamalıdır. Feijoa tohumları oldukça küçüktür ve meyvelerde az sayıda bulundukları için çok sayıda meyveye ihtiyaç duyulur. Tohumların çimlendirilmesiyle elde edilen çöğürler, istenilen özelliklere göre ayıklanıp daha önceden seçilen bir çeşitle aşılanabilir.

 

Çelikten Feijoa Fidanı Üretimi

Bu yöntemde yapraklı çelikler köklendirilir. Ancak çeliklerin köklenmesi zordur. Köklenmeyi arttırmak için 1000 ppm İndol Bütirik Asit ( IBA ) aside daldırma yapılır. En yüksek köklenme oranı Eylül ayında alınan çeliklerde olur. Köklendirilen çelikler daha sonra saksılara ya da tüplere alınır.

 

 

Feijoa Bahçesi Tesisi

Feijoa fidanları, önceden açılmış dikim çukurlarına 2 – 3 metre sıra üzeri ve 4 – 5 metre sıra arası mesafeyle dikilir. dekara 66 – 110 bitki dikilebilir. Fidanlar herhangi bir destek sistemine ihtiyaç duymamaktadır ancak verim döneminde meyve ağırlığı nedeniyle kırılma ihtimali olan dallar desteklenmelidir ya da karşılıklı bağlanmalıdır.

Çeşit uyuşmazlığı görülmez, bu nedenle birden fazla çeşidin ekilmesi meyve verimini artırır. Bitkinin ömrü 50 – 60 yılı bulur.

Budama ve Bakım

Ağaçlar toprak seviyesinden 30 – 40 cm yukarıdan taçlandırılmalıdır. Yanlara doğru, eşit aralıklarla olacak şekilde 3 – 5 dal bırakılmalıdır. Sonrasında bitki, normal gelişimine bırakılır. Sadece aşağıya doğru büyüyen sürgünler ve dip sürgünleri düzenli olarak temizlenir.

Gübreleme

Herhangi bir gübrelemeye karar vermeden önce mutlaka gerekli toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı ve analiz sonuçlarına göre bir gübreleme programı hazırlanmalıdır. Düzenli bitki gelişimi ve meyve verimi için gübreleme gereklidir. Normal şartlarda dekara yıllık 10 kg azot, 10 kg fosfor ve 8 kg potasyum yeterlidir. Ayrıca toprağın organik madde oranını artırmak için 2 yılda bir iyi yanmış çiftlik gübresi uygulanabilir.

 

Feijoa Hastalık Ve Zararlıları İle Mücadele

Bitki köklerinin zarar görmemesine dikkat edilerek, mekanik yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır.

Feijoa Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Hastalıklar

• Kurşuni Küf / Botrytis cineraea
• Kök Çürüklüğü / Clytocybe tabescens
• Antraknoz / Colletotrichum acutatum
• Yaprak Leke Hastalığı / Sphaceloma sp.
• Yaprak Pas Hastalığı / Cephaleuros virescens
• Yaprak Yanıklığı / Corticium stevensii – Rhizoctonia ramicola
• Kökboğazı Kanseri / Cylindrocladium scoparium

 

Feijoa Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Zararlılar

• Çin Mumlu Koşnili / Ceroplastes sinensis
• Zeytin Kara Koşnili / Saissetia oleae
• Yaprakbüken / Tortrix spp.

 

 

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

• Tavsiye edilen zamanda 
• Tavsiye edilen şekilde 
• Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

 

 

Feijoa Hasadı Ve Verim

Meyveler, çiçeklenme döneminden 4 – 5 ay kadar sonra olgunlaşır ve hasada hazır hale gelirler. Bu süre serin iklimlerde uzarken sıcak iklimlerde kısalır. Olgunlaşan meyveler yere döküldükleri için mutlaka zamanında hasat edilmeleri gerekir.

Hasadı yapılan meyveler olgunlaştırılarak tüketime hazır hale getirilir. Sıcaklık ve etilen, olgunlaşmayı hızlandırıcı faktörlerdir. Olgunlaşan meyveler hafifçe yumuşar ve meyve eti krem rengini alır. Meyvenin iç kısmında çekirdek evi jelatinimsi yapıdadır ve açık  kahverengiye döner. Kabuk dahil olmak üzere meyvenin tamamı tüketilebilir. Meyveler hasat sonrasında soğuk hava depolarında +1 °C’de 1.5 ay kadar muhafaza edilebilir.

Dekar başına meyve verimi, çeşit özelliği ve bakım şartlarına göre değişmekle beraber 550 – 1800 kg arasında değişir.

 

 

Feijoa Nasıl Tüketilir ? Nerelerde Kullanılır ?

• Kabuğu soyulmadan, taze meyve olarak tüketilmesi mümkündür. Kabuklu halde, daha mayhoş bir tadı vardır.
• Meyveler bıçakla ikiye kesildikten sonra tatlı kaşığıyla içi yenilebilir.
• Dondurma, pasta ve bisküvi yapımında kullanılabilir.
• Şarap ve likörü yapılmaktadır.
• Reçel ve komposto halinde tüketilebilir.
• Meyvesi ve yaprakları kurutulduktan sonra herbal çayı yapılmaktadır.
• Meyve suyu sıkılarak içilebilir.
• Kendine has aromasıyla kozmetik sektöründe kullanılabilir.
• Bahçelerde peyzaj bitkisi olarak da kullanılmaktadır.

 

 

Feijoanın Faydaları Nelerdir?

• İyot içeriği açısından en zengin meyvelerden birisidir. Guatr tedavisine yardımcı olur.
• Tam bir diyet meyvesidir. Kalorisi düşüktür.
• Lifli yapısı sayesinde sindirime yardımcı olur, kabızlığı önler.
• C vitamini açısından zengindir. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olur.
• Yapraklarından hazırlanan çay, üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
• Kan şekerinin düzenler.
• Diüretik özelliği sayesinde ödemleri giderir, fazla suyun vücuttan atılmasını kolaylaştırır.

 

 

 

Feijoa Meyvesinin Besin Değerleri (100 g için)

 

Besin Değeri	İçeriği	Günlük Değer %
Kalori	55 kcal	% 2.7
Karbonhidrat	13 g	% 4.3
Lif	6 g	% 24
Protein	1 g	% 1.8
Yağ	0.6 g	% 0.8
Kolesterol	0.0 mg	% 0.0
Vitamin A	6 IU	% 0.1
Vitamin C	32.9 mg	% 54.8
Potasyum	172 mg	% 4.9
Kalsiyum	17 mg	% 1.7
Demir	0.1 mg	% 0.7