Papaya, Papayagiller ( Caricaceae ) familyasından, tropikal ve subtropikal iklim kuşaklarında yer alan bir çok ülkede yetiştirilen bir meyvedir. Anavatanı tam olarak bilinmemekle beraber Amerika kıtası veya Güneydoğu Asya olduğu düşünülmektedir.

Papayayı  en fazla üreten ülke Hindistan’dır. Brezilya, Meksika, Endonezya, Dominik Cumhuriyeti ve Nijerya bu ülkeyi takip etmektedir. Etiyopya, Peru, Çin, Venezüella, Kongo, Peru, Kolombiya ve Tayland’ta da yetiştiriciliği gitgide artmaktadır. Ülkemizde, Muğla ve Antalya’da üretimi yapılmaktadır.

 

Bilimsel İsmi : Carica papaya

 

Botanik Özellikleri

Papayalar 1. yıl 1.8 – 3 metre, daha sonra da  6 – 9 metre yüksekliğe ulaşabilir.

Yapraklar

Yaprak ayası   5 – 9 segmentlidir. Yaprakların ömrü 4 – 6 ay arasında değişir.

Çiçek

Çiçekleri 5 petalli, etli, mumlu ve hafif kokuludur. Bitkilerin bazıları dişi ve erselik çiçek oluştururken bazıları sadece erkek çiçek meydana getirir.

 

 

Meyve

Meyvelerin uzunluğu, çeşit özelliğine göre 7 – 30 cm, ağırlığı ise 250 – 3000 gram arasında değişir. Papayanın meyveleri başta yeşil renkliyken, çeşit özelliğine göre olgunlaştıkça sarı, portakal ya da kırmızıya döner. Meyveler suludur, kavuna benzer bir aroması vardır. Meyveler ince kabuklu olmalarına rağmen taşıma ve depolamaya uygundur.

Tozlanma

Yetersiz tozlanma sonucu meyve verimi, şekli ve kalitesi değişeceğinden, ticari işletmelerde elle tozlama tavsiye edilir. Kendine tozlama içinse çift eşeyli çiçeklere birkaç gün kese bağlanır.

 

 

İklim İstekleri

Papayanın tropik ve subtropik çeşitleri vardır. Dona karşı son derece hassas bir bitkidir. Sıfırın altında seyreden sıcaklıklarda kısa sürede ölür. Optimum yetişme sıcaklığı 25 – 30 °C aralığıdır. İhtiyaç duyduğu yıllık yağış miktarı 1200 – 1500 mm’dir. Güneşi sever, hakim rüzgarlardan korunmalıdır.

 

Toprak İstekleri

Organik madde miktarı yüksek, derin ve hafif yapılı, kireçli ve drenajı iyi toprakları sever. İdeal pH aralığı 5.5 – 6.7 olan hafif asidik toprakları tercih eder.

 

 

Papaya Yetiştiriciliği

Çoğaltma Yöntemleri

• Tohumdan çoğaltma
• Tepe daldırma yöntemiyle çoğaltma
• Çelikle çoğaltma
• Doku kültürüyle çoğaltma

En sık kullanılan çoğaltma yöntemi tohumdan yapılan çoğaltmadır. Ekilen çekirdekler, 3 – 5 hafta sonra sürer ve 2 ay sonra 15 – 20 cm’ye ulaşarak, ekime hazır fidanlar haline gelirler.

Bahçe Tesisi ve Fidan Dikimi

Bahçe tesis edilirken 10 dişi ağaca 1 erkek ağaç olacak şekilde dikim yapılmalıdır.

Dikim uzunluğuna gelen fidanlar, önceden açılan 45 – 50 cm derinliğindeki çukurlara, 2.5 x 3 m aralıklarla dikilir. Fidanın hemen yanına bir sırık çakılır.

Dikimden 5 ay kadar sonra çiçeklenme olur. Şubat – Mart aylarında dikim yapılan bahçelerden, Ekim – Kasım aylarında ilk meyveler alınabilir. Nispeten serin bölgelerde dikimler Haziran – Temmuz aylarında yapılır ve bir sonraki yıl Nisan – Mayıs aylarında ilk verim alınır.

 

 

Sulama

Yeni dikilen fidanların düzenli olarak sulanması gerekir. Yetişkin bitkilerde, düzenli yağış görülen ve yıllık 1200 – 1500 mm yağış alan bölgelerde sulama yapmaya gerek yoktur. Sadece kurak geçen dönemlerde sulama yapmak yeterli olur. Verim döneminde ise haftalık sulamalar, verimi artırır. Aşırı sulama çiçek ve meyve dökümlerine yol açabilir.

Gübreleme

Gübrelemeye karar vermeden önce mutlaka gerekli toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı ve analiz sonuçlarına göre bir gübreleme programı hazırlanmalıdır.

 

 

Papaya Hastalık Ve Zararlıları İle Mücadele

Bitki köklerinin zarar görmemesine dikkat edilerek, mekanik yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır.

Papaya Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Hastalıklar

• Papaya Mozaik Virüsü
• Papaya Kök Çürüklüğü / Pythium aphanidermatum
• Çökerten / Rhizoctonia solani
• Külleme / Odium indicum, Odium caricae
• Antraknoz / Colletotrichum gloeosporioides
• Yaprak Yanıklığı / Corynespora cassiıcola
• Papaya Ringspot Virüs Hastalığı
• Papaya Yaprak Kıvırcıklığı Virüs Hastalığı

 

Papaya Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Zararlılar

• Papaya Meyve Sineği / Toxotrypana curvicauda
• Papaya Beyazsineği / Trialeurodes variabilis
• Kök – ur nematodları / Meloidogyne spp.

 

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

• Tavsiye edilen zamanda 
• Tavsiye edilen şekilde 
• Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

 

Papayanın Faydaları 

• Özellikle protein sindirimine yardımcı olan Papain ve Chymopapain enzimlerini içerir.
• Vücut kolesterolünün dengelenmesini sağlar.
• Sadece 100 gramı, günlük C vitamini ihtiyacınızın tamamını karşılar.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Kalp ve damar hastalıklarının önlenmesine yardımcı olur.
• Sindirimi düzenler.
• Yüksek tansiyonu önler.
• İçeriğindeki yüksek A vitamini sayesinde göz sağlığını korur.
• Kanser hücrelerinin çoğalmasını önleyici etkileri vardır.
• Yaraların iyileştirici etkisi vardır.
• Karaciğer fonksiyonlarının düzenlenmesini sağlar.
• Kan şekerini dengeler.
• Ağrı kesici ve kas gevşetici etkileri bilinmektedir.

 

 

Papayanın Zararları 

• Fazla tüketilmesi halinde alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
• Hamilelerin olgunlaşmamış meyveleri yüksek miktarda tüketmeleri tavsiye edilmez.

Papaya Nasıl Tüketilir ? 

• Meyveleri genellikle kabuğu soyulup çekirdekleri çıkarılarak, taze olarak tüketilir.
• Meyve suyu, reçel ve dondurma olarak tüketilmektedir.
• Güney Amerika ülkelerinde yemeği yapılır, şekerle soslanarak konservesi yapılır.
• İçeriğindeki Papain, alkollü içecek, ilaç, deri, yün ve kozmetik sanayiinde kullanılır.
• Ezilmiş meyvelerin süzme balla karıştırılmasıyla yapılan papaya maskesi, cilt bakımında kullanılır.
• Çekirdekleri kurutulup öğütülerek tüketilebilir.

 

 

Papaya Meyvesinin Besin Değerleri (100 g için)

 

Besin Değeri	İçeriği	Günlük Değer %
Kalori	43 kcal	% 2.1
Karbonhidrat	10.8 g	% 3.6
Lif	1.7 g	% 6.8
Protein	0.5 g	% 0.9
Yağ	0.3 g	% 0.4
Kolesterol	0.0 mg	% 0.0
Vitamin A	950 IU	% 19
Vitamin C	60.9 mg	% 101.5
Potasyum	182 mg	% 5.2
Kalsiyum	20 mg	% 2.0
Demir	0.3 mg	% 1.4