Acur, Kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından, anavatanı Güneybatı Asya, İran ve Afganistan olan, yazlık bir sebzedir. Taze olarak tüketildiği gibi salata malzemesi ve turşuluk olarak da tüketimi vardır. Türkiye’de özellikle Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yetiştiriciliği ve tüketimi yaygındır.

Bilimsel İsmi : Cucumis melo var. flexuosus

Acur Bitkisinin Morfolojik Özellikleri

Sürünücü gövdeye sahip, tek yıllık bir bitkidir.

Kök

Önce kazık kök, sonra saçak kökler gelişir. Köklerinin % 80’i 30 – 40 cm derine inerken % 20’si 40 – 100 cm derinliğe ulaşır.

Gövde

Acurun gövdesi 1 – 2 m kadar uzayabilir. Gövdesi yuvarlak ve tüylüdür. Çimlenmesinden itibaren, 3 – 4 yapraklı oluncaya kadar dik olarak gelişir. Bu aşamadan sonra sürünücü bir gövde halinde büyüme devam eder. Bitkinin ana gövdesinin büyümesi, koltuk sürgünlerinin oluşması ve meyve tutumuyla birlikte baskılanır. Gövdenin üzerindeki her boğumda vejetatif tomurcuklar yer alır. Bu tomurcuklar, bilhassa alttan sürdüklerinde, ana gövde boyuna kısalır.

Yaprak

Kavun yapraklarına benzerlik gösterir. Kalp şeklinde, beş köşeli ya da yuvarlak yapıda olabilir. Yaprak sapları tüylü, oluklu ve uzundur.

Çiçek

Erselik veya monoik çiçek yapısına sahiptir.Meyve dallarının ilk 2 boğumunda dişi çiçekler, sonraki boğumlarda ise erkek çiçekler oluşur. Erkek çiçekler, 3 – 5 çiçekten oluşan demetler halinde yaprak koltuklarından çıkarlar. İklim şartları ve bitkideki hormon dengesi, dişi ve erkek çiçek çıkışında etkilidir. İlk dişi çiçekler ekimden 35 gün sonra çıkarlar.

Meyve

Meyvelerin çapı 2.5 – 7.5 cm, boyları ise 45 – 90 cm arasında değişir. Meyveler yuvarlak, orak şeklinde ya da eğri olabilir. Renkleri koyu yeşilde gri – beyaza kadar farklılık gösterir.

Tohum

Acur tohumları krem ya da koyu sarı renkli, oval görünüşlüdür. 1 gramında 20 – 50 arasında tohum bulunur. Tohumlar, 5 – 10 °C’de 5 – 10 yıl kadar canlılıklarını koruyabilirler.

 

 

Acur Bitkisinin İklim İstekleri

Işık ve sıcaklıktan hoşlanan bir bitkidir. Acur tohumlarının çimlenebilmesi için minimum toprak sıcaklığı 15 °C olmalıdır. Optimum çimlenme ısısı 25 – 30 °C’dir. Bitki için ideal gelişme sıcaklığı ise 20 – 30 °C aralığıdır. Gece – gündüz sıcaklık farklarının yüksek oluşu, bitki gelişimini olumsuz etkiler.

Yüksek nemi sevmez, yetiştiricilik için ideal nem oranı % 60 – 70’tir. Yüksek nemde fungal ve bakteriyel hastalıkların oluşumu hızlanır. Ayrıca yaprak oluşumu hızlanır, bitki meyveye geç durur.

 

Acur Bitkisinin Toprak İstekleri

Organik maddece zengin, derin yapılı, su tutma kapasitesi iyi olan, tınlı ve havalanabilir toprakları sever. Topraktaki tuzluluk düşük olmalıdır. pH aralığı 6 – 7.5 olan, hafif asidik toprakları tercih eder.

 

 

Acur Yetiştiriciliği

Tarla Hazırlığı

Sonbaharın ilk yağışları ile beraber toprak hazırlık işlemlerine başlanmalıdır. Bu yağışların tava gelmiş toprağa derin sürüm uygulaması yapılmalıdır. Sonbahar yağmurlarının geç yağması durumunda yağışlar olmasa bile derin sürüm yapılmalıdır. Derin sürümden sonra arazideki keseklerin parçalanması için diskaro ile sürülerek arazi ekim veya dikime hazır edilmelidir.

Ekim – Dikim

Tohumlar direk tarlaya ekilebildiği gibi, fide yetiştirmek için torf – perlit karışımı doldurulmuş viyollere de tohum ekimi yapılabilir.

Direk tohum ekiminde, dekar başına 150 – 200 gram tohum atılır. Ekim – dikim mesafesi kuru şartlarda 0.5 x 1.5 metre, sulu arazilerde ise 1 x 3 metre olmalıdır. Bu durumda susuz şartlarda dekar başına düşen bitki sayısı 500 – 700 arasında değişirken, sulanabilir arazilerde 800 – 1250 bitki yetiştirilebilir.

Ocak usulü ekim yapıldığı taktirde, bitkiler 1 – 2 yapraklı olunca, her ocakta en iyi gelişim gösteren 1 veya 2 bitki bırakılır, diğerleri sökülmeden tepelerinden kesilir.

 

Sulama

Bitkinin çiçeklenme ve ilk meyve verme dönemine kadar su ihtiyacı oldukça fazladır. İdeal sulama yöntemi, damlama sulamadır. Kuru şartlarda da acur yetiştiriciliği yapmak mümkün olsa da verim oldukça düşer.

Gübreleme

Gübrelemeye karar vermeden önce mutlaka toprak analizi yapılmalı, analiz sonuçlarına göre bir gübreleme programı hazırlanmalıdır. Genel olarak dekar başına 4 – 5 ton çiftlik gübresi verilebilir.

Damlama sulamayla beraber gübreleme yapılıyorsa (fertigasyon), gübreler hatalık olarak verilmelidir.

 

Acur Hasadı

Hasat için meyvelerin, çeşide uygun büyüklüğe ulaşmaları ve rengi almaları beklenir. Hasat, acurlar sertleşmeden yapılmalıdır. Hasat olgunluğuna gelen meyvelerin üzeri tüylüdür. Hasadın gecikmesi halinde bu tüyler kaybolur ve meyve eti sertleşir, çekirdek evi boşalır ve çekirdeklerin renkleri değişir. İlerleyen dönemlerde kavun kokusu hissedilir.

Hasat işlemi sabah erken ya da akşam saatlerinde, meyvelerin sapları makas veya bıçak yardımıyla kesilerek yapılır.

 

Ortalama verim, çeşit özelliği, iklim ve bakım şartlarına göre değişmekle beraber dekara 1.5 – 2 ton civarındadır. Sofralık ya da turşuluk yetiştiricilik da verime etkilidir. Tohumluk üretimde dekara 15 – 20 kg tohumluk alınabilir.

Acur genellikle depolanmadan, taze olarak değerlendirilir. Buzdolabında 1 hafta kadar tazeliğini korur.

 

 

Acur Hastalık Ve Zararlıları İle Mücadele

Pek çok virüsün taşıyıcılığını yapan yaprak bitleri ve pirelerin mücadelesi açısından bu zararlıların konukçusu olan yabancı otların yok edilmesi büyük önem taşımaktadır. Yabancı otların  verime olumsuz etki yapmaması için tarla sık sık çapalanmalı ve yabancı otlardan temizlenmelidir. Temizlenmeyen yabancı otlar bitki besinine ortak olmanın yanı sıra hastalık etmenleri için konukçu görevi görecektir. Yabancı ot mücadelesinde ilk çapalama ekimden 3 – 4 hafta sonra yapılır. 15 – 20 geçince 2. çapalama yapılır.

Acur Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Hastalıklar

• Kabakgillerde Külleme / Erysiphe cichoracearum, Sphaerotheca fuliginea
• Kabakgillerde Mildiyö / Pseudoperonospora cubensis
• Kabakgillerde Antraknoz / Colletotrichum orbiculare
• Kabakgillerde Solgunluk ve Kök Çürüklüğü / Fusarium spp., Pythium spp., Rhizoctonia spp.
• Kabak Mozaik Virüsü / Squash mosaic comovirus ( SqMV )
• Kabak Sarı Mozaik Virüsü / Zucchini yellow mosaic potyvirus ( ZYMV )

 

Acur Yetiştiriciliğinde Görülen Başlıca Zararlılar

• Tripsler
• Yaprak Bitleri
• Yaprak Pireleri
• Danaburnu
• Tarla Fareleri

 

 

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

• Tavsiye edilen zamanda 
• Tavsiye edilen şekilde 
• Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

Acurun Faydaları Nelerdir ?

• Yaşlanmayı geciktirir.
• Kabızlığı önler, sindirimin düzenlenmesini sağlar.
• Yüksek potasyum içeriğiyle kalp hastalıklarını önler.
• Vitamin A  yönünden zengindir. Göz sağlığını korur.
• Vitamin C içeriği sayesinde serbest radikallerle savaşıma yardımcıdır.
• Kemikleri güçlendirir.
• Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılır.
• Sarılık tedavisinde yardımcıdır.
• Kanı temizler.
• Böbrek ağrılarını dindirir.
• Çekirdekleri dövülüp kaynatıldığında idrar sökücü etkisi vardır.

 

 

Acur Turşusu Tarifi

Turşu yapımında kullanılacak malzemeler

• Turşu kurulacak kabın alabileceği kadar acur
• 2 yemek kaşığı kalın tuz
• 1 / 2 su bardağı üzüm sirkesi
• 3 tatlı kaşığı kadar limon tuzu
• 1 tatlı kaşığı toz şeker
• 1 avuç kadar nohut
• 16 diş sarımsak
• Maydanoz, kereviz sapı ve yaprağı (Tercihen)

Yapılışı 

• Turşu kabımızın aldığı kadar suya, 2 yemek kaşığı kalın tuz katılır.
• 1 / 2 su bardağı üzüm sirkesi, 3 tatlı kaşığı kadar limon tuzu ve 1 tatlı kaşığı toz şeker eklenerek, eriyene kadar karıştırılır.
• 1 avuç nohut ve 8 diş sarımsak turşu kabının dibine konur.
• Küçük acurlar bütün olarak, büyük acurlar 2’ye kesilerek yerleştirilir.
• Kalan 8 diş sarımsak acurların üzerine konur.
• Acurların üzerini örtene kadar hazırlamış olduğumuz tuzlu sudan ilave edilir.
• En üste maydanoz ve kerevizler eklenir.
• Ağzı kapatılarak 15 – 20 gün süreyle beklenir.

 

 

Acur Meyvesinin Besin Değerleri (100 g İçin)

İçerik	Miktarı	Günlük Değer %
Kalori	23 kcal	% 1.2
Karbonhidrat	5.16 g	% 1.7
Lif	0.8 g	% 3.5
Protein	0.7 g	% 1.4
Yağ	0.2 g	% 0.3
Kolesterol	0.0 mg	% 0.0
Vitamin A	66 IU	% 1.3
Vitamin C	8.0 mg	% 13.3
Potasyum	202 mg	% 5.7
Kalsiyum	17 mg	% 1.7
Demir	0.5 mg	% 2.8