Erikler yeşil, bir diğer adıyla can erikler (Prunus cerasifera), Japon erikleri (P. salicina) ve Avrupa erikleri (P. domestica) olmak üzere üç ana başlıkta incelenmektedir. Bu türler içerisinde yeşil can erikler anaçlık ve sofralık olarak, Avrupa erikleri sofralık ve kurutmalık olarak, Japon erikleri ise sofralık, reçel ve marmelat yapımına uygun olarak değerlendirilmektedir. Eriğin ülkemizdeki üretim istatistiklerine bakıldığında 2017 yılı Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye genelinde 291.934 ton ve 213.853 dekar erik tarımı yapıldığı görülmektedir.

İklim İstekleri

Eriğin iklim istekleri kendi içerisindeki türler arasında farklılık göstermektedir. Bu türler arasında can erikleri ılıman, Avrupa erikleri kışı nispeten daha düşük sıcaklıklarda geçen soğuk ılıman, Japon erikleri ise kış mevsiminin düşük sıcaklarda geçmediği ılıman veya sıcak ılıman iklimlerde yetiştirilmeye daha elverişlidir. Soğuklama ihtiyacı diğer birçok meyve türünde olduğu gibi erikte de vardır. Can erikleri +7.2°C’nin altında ortalama 400-500 saat, Japon erikleri ortalama 600 saat, Avrupa erikleri ise 1000 saatin üzerinde soğuklamaya ihtiyaç duymaktadır. Çiçeklenme ve genç meyve döneminde eriklerde soğuğa ve dona hassasiyet artış gösterir. Can ve Japon eriklerin erken çiçek açan türler olduğundan kış ve ilkbahar donlarının sık olduğu bölgelerde yetiştirilmeleri tehlikelidir. Açmış çiçekler -2.2 ile -0.6°C’ye dayanabildiği halde, genç meyveler -1.1 ile -0.6 °C’de zarar görmektedir.

Toprak İstekleri

Erik, toprak istekleri bakımından fazla seçici bir meyve değildir. Yetiştiricilik bakımından en uygun toprak pH’ı 6.5’dir. Yapı olarak saçak köke sahip bitkiler olduklarından az derin topraklarda da yetişebilirler. Erik ağacının yaşam süresi toprağın çok kumlu olduğu durumlarda kısa olur ve bu tip topraklarda Japon erik çeşitleri tavsiye edilmektedir. Avrupa eriği can eriği killi topraklarda, badem ise kurak topaklarda anaç olarak kullanılır.

Erik Çeşitleri

Erikler can erikleri (yeşil erikler), Japon erikleri ve Avrupa erikleri olmak üzere 3 temel gruba ayrılmaktadır. Can erikleri kendi içerisinde can, kebap, havran, aynalı erik olarak çeşitlere ayrılır. Japon erikleri kendi içerisinde formosa, santa rosa, climax olarak çeşitlere ayrılır. Avrupa erikleri ise kendi içerisinde stanley, giant, president, sugar olarak çeşitlere ayrılmaktadır.

Bahçe Tesisi

Fidanlar kışı ılık geçen bölgelerde sonbahar döneminde, kışı soğuk geçen bölgelerde ise ilkbahar döneminde dikilir. Toprak dikimden 1-2 ay önce mümkünse sonbahar dönemlerinde derin olarak sürülür ve drenaj sorunu varsa drenaj kanalları açılarak erik bahçesi kurulacak arazide tesviye yapılır. Dikim alanları belirlendikten sonra 50 cm derinliğinde 60 x 60 cm boyutunda çukurlar açılır. Dikim mesafesi 4×5, 5×5, 6×6 veya 7×7 metredir. Dikimden önce fidanlardaki yaralı ve kırık kısımlar budama makası ile temizlenir. Fidanın üst kısmı 80-100 cm’den, varsa yan dalları 2-3 göz üzerinden budanır. Dikim tahtasıyla yapılacak fidan dikiminin daha sağlıklı olduğu belirtilmektedir. Burada dikkat edilecek husus aşı noktası toprak seviyesinin üzerinde kalacak şekilde dikim yapılmalıdır. Yanmış çiftlik gübresi ve çukurdan çıkan toprak karıştırılarak çukurun dip kısmına konulmalıdır. Dikimden sonra fidanlara can suyu verilerek yanlarına sırık dikilir. Kendine kısır çeşitlerle veya kendine kısmen verimli çeşitlerle bir bahçe kurulacaksa 8 erik ağacına bir tozlayıcı düşecek şekilde bahçe tesis edilmesine özen gösterilmelidir.

Gübreleme

Erik ağaçlarına verilecek gübre miktarı, gübrelemenin doğru gübre çeşidiyle ve ekonomik olarak yapılabilmesi için yaprak ve toprak analizi sonuçlarına göre belirlenmelidir. Ağacın yaşı, verim derecesi, toprak yapısı ve diğer doğal koşullar gübre miktarının belirlenmesinde etki faktörlerdir. Kış başında kimyasal gübrelerden fosfor ve potaslı gübreler; kış sonunda ilkbahar gelişmesi başlamadan önce azotlu gübreler kullanılmalıdır. Ağacın gelişimi üzerine etkili olan gübreler azotlu gübreler; meyve kalitesi üzerinde etkili olan gübreler ise bor ve kalsiyumlu gübrelerdir. Dekara ortalama 2-3 ton yanmış çiftlik gübresinin her yıl düzenli olarak verilmesi iyi bir ürün eldesi açısından faydalıdır. Yeşil gübrelemenin ise 2 yılda bir yapıldığı taktirde toprağın fiziksel yapısını düzeltmesi bakımından uygun olduğu belirtilmektedir.

Sulama

Yıllık yağış miktarının 750 mm’den az olduğu yerlerde bu değere eş değer seviyede yaz aylarında düzenli bir şekilde sulama yapılmalıdır. Toprak yapısına da bağlı olarak sulama Mayıs ayının 2. yarısından itibaren sonbahar yağışlarına kadar geçen süre içerisinde ortalama 8-12 kez yapılmalıdır.

Budama

Avrupa ve yerli bütün erik çeşitlerine Modifiye Lider tipi budama şekli önerilir. Özellikle verimliliği yüksek olan Japon eriklerinde dallarda kırılmaya engel olabilmek açısından kuvvetli çatal dalların meydana getirilmesine büyük bir özen gösterilmelidir.

Eriklerde çeşidin gelişme özelliklerine göre bazılarında dik, bazılarında ise yaygın gelişme görüldüğünden budama işlemi çeşidin özelliğine göre gerçekleştirilmelidir. Örnek verecek olursak; birer Japon eriği olan Santa Rosa ve Wickson dik gelişim gösterdiklerinden, bunlarda yaygın büyümeye teşvik edecek budama yapılmalıdır. Başka bir örnekle Burbank eriği yaygın gelişme gösterdiğinden biraz daha dik büyüme sağlayacak budama yapılmalıdır.

Yan dallar gövdeden itibaren 40-75 cm’den ilk büyüme mevsimini takip eden kış döneminde kesilirler. Daha sonra yapılacak budamalar uç almaları, istenilmeyen dalların çıkartılması, dal, dalcıkların yan dallar üzerinde iyi yerleştirilmesi şeklinde devam eder.

Hasat

Meyvelerin ağaçta tam iriliklerini, renklerini aldıkları, tam tatlılaştıkları ve eti gevrek olduğu dönem en iyi hasat zamanıdır. Ancak burada bahsedilen en iyi hasat zamanı yakın pazarlara sunulması amacıyla toplanacak meyveler için geçerlidir. Şayet meyveler uzak pazarlara sunulması amacıyla toplanacaksa hasadın daha erken yapılması önerilmektedir.

Eriklerde hasat zamanı, meyve rengindeki değişime, meyve etinin sertliğine bakılarak veya tam çiçekten hasada kadar geçen süre göz önüne alınarak belirlenir.

Kurutmalık olarak kullanılacak erik meyveleri ise eriğin ağaçlar üzerinde aşırı derecede olgunlaşıp bir miktar suyunu kaybedip buruşmasından sonra hasat edilirler. Buruşup yere düşen meyveler yerlerden toplanırken ağaçta kalan erikler ise elle veya makine yardımı ile hasat edilirler.