Dikenli İncir, Kaktüsgiller ( Cactaceae ) familyasına ait, tropik ve subtropik iklim kuşaklarında yetişen bir meyve türüdür. Bitkinin anavatanı Kuzey Amerika kıtasıdır. 9000 yıldır doğal halde yetiştiği bilinmektedir. Amerika’nın keşfinden sonra ilk olarak İspanya’ya getirilmiş, sonrasında ise bütün Akdeniz ülkelerine yayılmıştır. 1990 yılından itibaren kültüre alınmaya başlanmıştır. Günümüzde Meksika, İspanya, Güney Afrika, Arjantin, Şili, Kolombiya, Peru, Bolivya, Tunus, Fas, Cezayir, Amerika Birleşik Devletleri, Yunanistan, İtalya ve İsrail’de geniş alanlı kapama bahçeler tesis edilmiştir.

Türkiye’de özellikle Tarsus ve Anamur yöresinde doğal olarak yetişir. Seyyar satıcılar tarafından buzlu tezgahlarda satışı yapılmaktadır.  Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü‘nde çeşit ve adaptasyon çalışmaları devam etmektedir. Ülkemizde;

• Hint inciri
• Frenk inciri
• Eşek inciri
• Mısır inciri
• Firavun inciri
• Kaynana dili gibi farklı isimlerle de anılır.

Bilimsel İsmi : Opuntia ficus-indica 

Dikenli incirin bilinen 250’den fazla türü vardır.

 

Botanik Özellikleri

Dikenli incir, yüksekliği 5 m’yi bulabilen, kaktüs formunda bir bitkidir. Kökleri,  yanal olarak ağacın merkezinden 10 – 15 metre uzaklığa kadar yayılabilir.

Yapraklar kaba, etli, silindirik ve kısa ömürlüdür. Yaprakların üzerinde zıpkın dikenli türler olduğu gibi, ince dikenli türler de bulunmaktadır.

Dallar 30 – 50 cm uzunluğunda, 20 – 30 cm genişliğinde ve 2 – 4 cm kalınlığındadır. Çöl iklimine adapte olan etli dallar, yağışlı mevsimlerde aldığı suyu uzun süre saklar. Dallarda suyu ve organik asitleri barındıran büyük bir doku – depo sistemi (parankima) bulunur.  Dallar dikensiz olabildiği gibi acı verici dikenler ya da dikensi tüylerle kaplı olabilir. Dallar elips, dairesel, oval ya da eşkenar dörtgen şekilli olabilir.

Çiçekler, açık sarı – turuncu renkli, geniş, gösterişli, 6 – 8 cm uzunluğunda ve 3 – 4 cm genişliğindedir. Çiçeklenme devresi Mart ayından başlayarak Haziran ayına kadar kadar sürer.

Meyveler, etli, yumurta şekilli, küresel ya da silindiriktir. Meyve kabuğu serttir. Meyvelerin rengi önceleri yeşilken olgunlaştıkça çeşit özelliğine göre değişir. Meyve eti jelatinimsi yapıda ve tatlıdır.  İçinde çok sayıda çok sert tohum bulunur. Meyveler, tozlanmadan ortalama 110 – 120 gün sonra olgunlaşır. Meyvelerin ağırlığı 80 – 200 g arasında değişir.

 

 

İklim İstekleri

Yıllık ortalama 400 – 500 mm yağış alan, 200 – 500 m rakımlı yerler yetiştiricilik için uygundur. Yetiştirme için sıcaklık aralığı 16 – 35 °C’dir. Yetiştiricilik yapılacak yerlerde yıllık sıcaklık ortalamasının 16 – 18 °C olması gereklidir. 4 °C’nin altındaki sıcaklıklar istenmez.  Soğuktan ve don olaylarından çok etkilenen bir bitkidir. Aşırı düşük yağışlar ve fazla sıcak havalar da verimin düşmesine neden olur.

 

Toprak İstekleri

Drenajı ve havalandırması iyi olan, kumlu – tınlı ve kireçli toprakları sever. Kurak ve organik madde yönünden fakir topraklara adaptasyonu son derece iyidir. Drenajı iyi olmayan, taban suyu yüksek, ağır topraklarda yetiştiriciliği uygun değildir. 6.5 – 8.5 pH aralıklarında yetiştirilebilir.

 

Dikenli İncir Yetiştiriciliği

Üretim Materyali

Tohumdan üretimi mümkünse de fazla tercih edilmez. En yaygın çoğaltma yöntemi, gövde çelikleri ile yapılan çoğaltmadır. Dikenli incir  yetiştiriciliği, köklendirilmiş dalların dikilmesiyle yapılır. İyi bir köklenmenin sağlanması için köklendirilecek dalların 1 – 2 yaşında olması ve ekleme bölgelerine yakın kesilmesi  önemlidir. Çelik kesimleri temiz bir bıçakla yapılmalıdır.

Gövde çelikleri genellikle Mart – Nisan aylarında alınır. Ancak Ağustos’a kadar çelik almak mümkündür.  Çelikle gölgelik yerlerde, 15 – 30 gün içinde köklenirler. Köklendirme çoğunlukla saksılarda yapılır.

 

 

Dikim

Normal şartlarda dikenli incirin hem yanlara hem de yukarıya doğru bir büyüme eğilimi vardır. Fakat kapama bahçelerde bu genişleme özelliği istenmez. Daha rahat bir  hasat yapmak için yaygın olmayan, dikine büyüyen  çeşitler tercih edilir.

Dikim hatları kuzey – güney doğrultusunda oluşturulmalıdır. Dikim, köklendirilen çeliklerin dikey olarak toprağa gömülmesi suretiyle yapılır. Dikim sonrası mutlaka can suyu verilmelidir.

Dikim aralıkları çeşit özelliğine göre değişir. İtalya’da sıra arası 5 – 8 m, sıra üzeri 4 – 5 m olacak şekilde dikim yapılırken, Meksika’da oluşturulan bahçelerde sıra arası mesafe 80 cm, sıra üzeri mesafe ise 30 cm olarak dikim yapılmaktadır.

 

Dikenli İncir Yetiştiriciliğinde Sulama Ve Gübreleme

Yıllık 400 mm ve üzerinde yağış alan yerlerde sulamaya gerek yoktur. Ancak meyve gelişme dönemlerinde yapılacak hafif ve dengeli bir sulama, verimin artmasını sağlar.

Gübrelemeye karar vermeden önce mutlaka toprak tahlili yaptırılmalı ve tahlil sonuçlarına göre bir gübreleme programı hazırlanmalıdır.

 

Budama

Bitkiler büyüdükçe

• Şekil budamaları
• Seyreltme budamaları
• Meyve gözü oluşturma budamaları
• Gençleştirme budamaları yapılır.

Rahat bir hasat ve kaliteli meyveler için bitkiler, yükseklikleri 2 metreyi geçmeyecek şekilde budanmalıdır. Şekil budamaları için en uygun zaman erken ilkbahar aylarıdır.

Dikenli incirlerde her dalda 6 meyve kalacak şekilde seyreltme yapılmalı ve 2. çiçek ve meyveler teşvik edilmelidir. Budamalar esnasında aletlerin dezenfeksiyonuna özen gösterilmelidir.

 

 

Dikenli İncir Yetiştiriciliğinde Hasat, Verim Ve Depolama

Dikenli incirler, dikildikten 3 yıl sonra verim vermeye başlar. Tam verime ulaşması 8. yılda olur ve ağaçlardan 20 yıldan daha uzun süre meyve alınabilir. Türkiye şartlarında meyve hasadı Temmuz ayında başlar, Ekim ayına kadar devam eder.

İdeal hasat zamanı, tam olgunlaşmadan önceki dönemdir. Böylece hasatta meyve zararlanmalarının önüne geçilmiş olur. Hasat, sabahın erken saatlerinde yapılmalıdır. Ağacın dikenli yapısından dolayı hasat yapan kişilerin uygun giysiler giymesi ve eldiven kullanması önemlidir. Meyveler avuç içine alınarak hafifçe çevrilerek koparılır veya bıçakla kesilir. Sonrasında hafifçe ovuşturularak meyve üzerindeki dikenler temizlenir.

Uygun hasat edilen meyvelerin raf ömrü 3 – 8 hafta arasında değişir. Depolamaya çok uygun bir meyve değildir. Mutlaka gerekliyse, 6 – 9 °C sıcaklık ve % 95 oransal nem koşullarında depolama yapılabilir. Depolanan meyvelerde mikro delikli polietilen film kullanılması tavsiye edilir.

Dikenli incir yetiştiriciliğinde verim, çeşit özelliği ve çevre şartlarına göre dekar başına 1  – 4 ton arasında değişir.

 

 

Dikenli İncir Hastalık Ve Zararlıları İle Mücadele

Özellikle fide döneminde yabancı ot mücadelesi şarttır. Malç uygulaması, yabancı otların çıkışını azalttığı için tavsiye edilir.

Yetiştiricilikte görülen Başlıca Hastalıklar

• Kaktüs Yaprak lekesi  / Phyllosticta concava
• Kuru Çürüklük / Erwinia cactorora
• Sammons Virüs Hastalığı
• Kaktüs Kömür Lekesi / Stevensea wrightii
• Kaktüs Antraknozu / Colletotrichum spp.
• Kaktüs Güneş Yanıklığı / Hendersonia opuntiae
• Kaktüs Kök Çürüklüğü / Drechslera cactivorum
• Pamuk Kök Çürüklüğü / Phymatotrichum omnivorum
• Yumuşak Çürüklük / Erwinia carotovora

 

Yetiştiricilikte görülen Başlıca Zararlılar

• Kaktüs Koşnili / Dactylopius coccus
• Akdeniz Meyve Sineği / Ceratitis capitata
• Kaktüs Güvesi / Cactoblastis cactorum
• Zebra Tırtılı / Gusano cebra
• Kök Ur Nematodları / Meloidogyne spp.

 

 

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

• Tavsiye edilen zamanda 
• Tavsiye edilen şekilde 
• Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

 

 

Dikenli İncirin Faydaları

• Zengin C vitamini içerdiği için bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Yüksek lif oranıyla sindirimin düzenlenmesini sağlar, kabızlığı önler.
• Kan şekerinin dengelenmesini sağlar.
• Kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu etkisi vardır.
• Kilo vermeye yardımcı olur.
• Halsizlik ve yorgunluğa iyi gelir.
• Dikenli incirin yağı, saçları besler ve parlaklık kazandırır.
• Cilt sağlığını korur.
• Kolesterolü dengeler.

 

 

Dikenli İncirin Zararları

• Aşırı tüketilmesi halinde, sindirilemeyen iri çekirdekleri şişkinliğe ve rahatsızlığa neden olabilir.
• Günde 5 taneden fazla tüketilmesi önerilmemektedir.

 

Dikenli İncir Nasıl Tüketilir ?

Meyvelerinin soğuk olarak tüketilmesi önerilir. Bunun için kabuğu özenle soyulur ve meyve bıçakla kesilerek yenir. Dikenli incir;

• Meyve
• Meyve suyu
• Kurutulmuş meyve
• Reçel – marmelat
• Konserve
• Dikenli incir tohumu yağı çıkarılarak kullanılmaktadır.

Ayrıca meyve ağacı olarak yetiştirilmesinin dışında;

• Süs bitkisi
• Erozyon önleyici çit bitkisi
• Yeşil gübre
• Hayvan yemi olarak da faydalanılmaktadır.

 

 

Dikenli İncir Besin Değerleri (100 g için)

 

Besin Değeri	İçeriği	Günlük Değer %
Kalori	41 kcal	% 2.5
Karbonhidrat	9.6 g	% 3.9
Lif	3.6 g	% 14.4
Protein	0.7 g	% 1.5
Yağ	0.5 g	% 0.8
Kolesterol	0.0 mg	% 0.0
Vitamin A	43 IU	% 0.9
Vitamin C	14 mg	% 28
Potasyum	220 mg	% 6.3
Kalsiyum	56 mg	% 5.6
Demir	0.3 mg	% 1.7