Marul tek yıllık yaşam formuna sahip olan bir serin iklim bitkisidir. Gelişmesi 2 – 3 ay kadar kısa zamanda gerçekleşir.  Farklı mevsimlere uyum sağlayabilecek şekilde ıslah edilmiş çeşitlerle yılın 12 ayı açıkta ya da örtü altı marul üretimi yapmak mümkündür. Son dönemlerde yağlı baş salata ve kıvırcık baş salata çeşitlerinin ülkemizdeki yetiştiriciliği ve tüketim alışkanlığı salata ve marullara çeşitlilik katmıştır. Ülkemizde 2017 yılı TÜİK verilerine göre 185.070 tonu kıvırcık marul, 223.449 tonu göbekli marul, 81.904 tonu iceberg marul olmak üzere toplamda 490.423 ton marul üretimi yapılmıştır.

Bilimsel Adı : Lactuca sativa

İklim İstekleri

Marullar soğuğa karşı kısmen toleranslıdır. Nemli hava şartlarına ihtiyaç duyan serin, ılıman iklim sebzesidir. Yazları serin havanın hakim olduğu alanlarda yaz aylarında üreticilik yapmak da mümkündür. Yaz dönemlerinde 1000 – 1500 metre rakıma sahip yayla bölgelerinde yazlık tiplerin tarımı yapılmaktadır. Salata ve marul gruplarının sıcağa karşı verdikleri tepkiler değişkenlik gösterir. Kıvırcık baş salatalar sıcağa karşı çok hassasken, yağlı baş salatalar orta derecede hassas, yaprak salatalar ise daha az hassastır. İyi bir baş oluşumu gözlemlemek için düşük sıcaklıkta yavaş büyüme daha uygundur.

Salata ve marul tarımı yapılacak alanlar için optimum sıcaklık derecesi 15,5 °C ile 18,3 °C arasıdır. Ancak 18 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda da vegetatif dönemden generatif döneme geçiş başlar. Marullar don olaylarına karşı da oldukça toleranslıdır. Açık alanda yapılan üreticilikte bitkiler -4, -5 °C’lik düşük hava şartlarında fazla bir zarar görmeden gelişimine devam edebilmektedir.

Toprak İstekleri

Marul yetiştiriciliği için en uygun toprak çeşitleri, kumlu tınlı ve killi tınlı aralığında yer alan topraklardır. Bitki yüzeysel kök sistemine sahip olduğu için toprağın 20 – 30 cm’lik üst bölgesinin gerekli besin maddelerini bulundurması gerekir. Arazideki toprak yapısı besin maddeleri ve organik madde miktarı bakımından zengin olmalı, su tutma kapasitesi yeterli olmalıdır. Toprak pH’sı 6.0 – 7.0 aralığında yer almalı ve pH değerinin 6.0‘nın altında olduğu hallerde toprağa kireç takviyesi yapılmalıdır.  Marulda yapılan ekim nöbeti uygulamalarında en iyi sonuç veren bitkiler domates, kabakgiller, mısır, ıspanak, kırmızı pancar ve havuç olarak tespit edilmiştir.

Marul Yetiştirme Tekniği

Tohumların ekim vakti, üretim yapılması istenen döneme göre değişiklik gösterebilir. Geç sonbahar dönemi ve kış üretimi için tarlaya dikim yapılması düşünülen dönemden yaklaşık 45 gün evvel; yaz ekimlerinde ise 20 gün evvel soğuk yastıklara tohum ekimi yapılması gerekmektedir. Tohumlar için optimum çimlenme sıcaklığı 15 – 18 °C’dir. İstenen değerlerden daha düşük şartlarda homojen çıkış elde edilemez. Nötr türlerin haricinde, 25 – 30°C gibi yüksek sıcaklık değerlerinde herhangi bir çimlenme gözlemlenmez. Dikim işlemi, fidelerin 4 yapraklı döneme erişmesiyle başlar. Çeşidin büyüklüğü göz önüne alınarak 30 – 40 cm sıra arası, 20 – 30 cm sıra üzeri mesafe bırakılır. Dikim işlemlerinin ardından tohumlara can suyu verilmelidir.

Marul tarımında fide ile yetiştirme ve doğrudan tohumdan yetiştirme tekniği olarak iki yöntem olmasına karşı fide ile yetiştirme yöntemi daha kolay görülerek daha fazla tercih edilmektedir. Fide ile üreticilik yapılacak ise; seralarda, alçak ya da yüksek tünellerde, mevsimine göre ılık ya da soğuk yastıklarda fideler geliştirilir. Fideler, mevsim şartlarına göre değişmekle birlikte genel anlamda 6 – 8 hafta arasında dikim büyüklüğüne gelirler. Fidelerin dikileceği toprak derince sürülür, birkaç gün havalandırılır ve diskaro ve tırmık kullanılarak toprağın tava gelmesi ve tesviye edilmesi sağlanır. Şayet yetiştiricilik için masura usulü tercih edilecekse lister ya da domuz burnu aracılığı ile sıra araları 40 – 80 cm olacak biçimde masuralar ayarlanır. Sıra üzeri mesafe 15 – 25 cm olacak biçimde dikim gerçekleştirilir. Düze dikim yapılacak ise yine aynı mesafelerle 120 – 130 cm genişliğindeki şeritler biçiminde, her şeritte 3 – 4 bitki sırası bulunacak halde dikim gerçekleştirilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus fidelerin dikiminde derin dikimden kaçınılması ve büyüme ucunun toprak dışında kalmasıdır.

Marul Çeşitleri

Marul, çeşit genişliği en yüksek olan sebzelerden biridir. Kullanılan marul çeşitlerini dört ana gruba ayırarak incelemek mümkündür. Bu çeşitler buz salataları, yağlık salatalar, romen salataları ve yaprak salatalardır. Bu 4 ana grup haricinde Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsünde tohum üretimi yapılan çeşitler ise Yedikule-44, Yedikule-5701 Ve Şemikler’dir.

Gübreleme

Toprakta yeterli oranda organik madde bulunmuyorsa,  dönüme 4 – 5 ton yanmış çiftlik gübresi uygulaması yapılır. Toprağa çiftlik gübresi verilmesi halinde mevcut besin maddeleri göz önünde bulundurularak gübreleme programı düzenlenmelidir. Çiftlik gübresi kullanılmadığı hallerde ise toprak analiz sonuçlarına göre  dekara 10 – 20 kg azot, 10 – 12 kg fosfor ve 18 – 20 kg potasyumun verilmesi yeterli görülmektedir. Gübreleme işlemlerinde en doğru karar ancak toprak analiz sonuçlarına göre verilebilmektedir. Fosforlu ve potaslı gübreler fide dikiminden önce uygulanırken, azotun % 50’si fide dikimi esnasında % 50’si ise büyüme döneminde sulamalardan önce uygulanmalıdır.

Sulama

Marullar yüksek oranda su tüketimine sahiptirler. Çimlenme döneminin başlangıcı ile başlayan su ihtiyacı hasat dönemine kadar devam eder. Suya en yüksek miktarda gereksinim duyulan dönem normal hasat büyüklüğünü kazandıkları tarihten 15 gün önce başlar ve hasada kadar sürer. İklim koşulları ve toprak özelliği göz önüne alınarak toprağın sürekli nemli tutulmasına özen gösterilmelidir. Yetiştiricilik için en sık tercih edilen sulama yöntemleri ise masura ve damla sulama sistemlerdir.

Marul Hasadı

Hasat dönemine ulaşmış marul başları bıçak ile kök boğazı kısmından kesilerek topraktan ayrılır. Hasat esnasında yapraklar toprak ile temas etmemelidir. Şayet marul ile toprak temas ederse yıkama gerekecek ve işçilik masrafları yükselecektir. Kesimin ardından marulların hastalıklı, yaşlı ve bir miktar sararmış olan dış yaprakları ayrılarak koçan en dış yaprak hizasından dikkatlice kesilmelidir. Bu biçimde toplanan marullar başlar aşağıya dönecek biçimde ambalaj kaplarına tek sıra halinde dizilir. Standart türlerde bitkilerin tümü aynı dönemde hasat olgunluğuna ulaşmazlar. Bu nedenle özellikle yerli türlerde hasat birkaç kez gerçekleştirilir. Fakat ıslah edilmiş çeşitlerde gelişme daha homojen seyretmekte ve bitkilerin büyük bir bölümü aynı dönemde hasat büyüklüğüne ulaşmaktadır.