Mandalina, Türkiye’nin turunçgil üretiminin yaklaşık olarak % 25’ini oluşturan, Rutaceae (Turunçgiller) familyasına ait bir meyve türüdür. Mandalina ağacı yaprak dökmez, yıl boyu yeşil kalır. Meyveleri aromalı, lezzetli, vitamince de zengindir. Ağaç olarak ticari turunçgiller arasında düşük sıcaklıklara karşı en dayanıklı bitki olmasına rağmen, meyvesi turunçgillerin en hassasıdır.

Bilimsel İsmi : Citrus reticulata

 

Yaygın Mandalina Çeşitleri

Satsuma (Owari) 

• Ülkemize Japonya’dan gelmiştir. Dünyada yetiştiriciliği yaygın olarak yapılan ve tanınan bir mandalina çeşididir.
• Ticari turunçgil çeşitleri içinde, soğuğa karşı en dayanıklı çeşittir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve hasat dönemindeki rengi sarımsı portakal rengidir. Kabuğun etine bağı gevşektir.
• Depolamaya ve taşımaya elverişli bir çeşittir.
• Meyveleri orta büyüklükte ve basıktır. Meyve eti, koyu portakal renklidir.
• Meyvesi çekirdeksiz, sulu ve  aromalıdır.
• Periyodisite eğilimi düşüktür.
• Puflaşmaya meyillidir.
• Erkenci bir çeşittir. Ekim ortalarında olgunlaşır.

 

 

Klemantin / Clemantine

• Cezayir kökenli bir çeşittir. Ülkemize İtalya’dan girmiştir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve  koyu portakal rengindedir.
• Kabuğun kolay soyulur.
• Diğer mandalina çeşitleri kadar kadar puflaşmaz.
• Meyvesi aromalı, sulu ve meyve eti koyu portakal renktedir.
• Çekirdek sayısı, tozlayıcı çeşide göre değişir.
• Verimlidir, periyodisite eğilimi düşüktür.
• İyi bir verim için bahçede yeterince tozlayıcı çeşit bulunmalı ya da hormon uygulaması yapılmalıdır.
• Soğuğa dayanıklıdır.
• Erkenci bir çeşittir.

 

Okitsu Wase

• Japonya kökenlidir.
• Meyveleri iridir.
• Erkenci bir çeşittir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve portakal rengindedir.
• Kabuğu kolay soyulur.
• Meyvesi tatlı, az asitlidir.
• Periyodisite eğilimi düşüktür.
• Depolamaya elverişli bir çeşittir.

 

Miho Wase

• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve  sarı – portakal rengindedir.
• Meyveleri  hafif boyunlu ve basık şekillidir.
• Kabuğu kolay soyulur.
• Aroması hoş ve sulu bir çeşittir.
• Taşıma ve depolamaya elverişlidir.
• Ekim – Kasım aylarında hasat edilir.

Clausellina

•  Satsuma owari çeşidinden geliştirilmiştir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve sarımsı – portakal rengindedir. Kolay soyulur.
• Meyve eti, koyu portakal rengindedir, owariden daha düşük kalitededir.
• Çekirdeksizdir.
• Owari çeşidinden 3 hafta daha erken olgunlaşır.
• Hasat sonrası meyvelerine sarartma uygulanır.
• Ağaçları küçük olduğu için sık dikime uygundur.

 

Marisol

• Soğuğa dayanıklıdır.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve portakal rengindedir.
• Meyve kabuğu, meyve etine orta derece  bağlıdır.
• Meyveleri lezzetli ve büyüktür.
• Meyveler ilk renk değiştirdiklerinde hasat edilir ve sarartmaya tabi tutulur.
• Hasat gecikirse puflaşma görülür ve kalite düşer.
• Taşıma ve depolamaya uygun bir çeşittir.
• Akdeniz meyve sineğine karşı duyarlıdır.

 

 

 

Fremont

• Klemantin ve porkan çeşitlerinin melezlenmesiyle elde edilen bir çeşittir.  Türkiye’ye ABD’den girmiştir.
• Meyve kabuğu pürüzsüz ve  koyu kırmızı – portakal renklidir.
• Zor soyulur, kabuğu soyulurken küçük parçalara ayrılır.
• Taşıma ve depolamaya elverişli bir çeşittir.
• Meyveler küçük, yuvarlak ve çok çekirdekli olur.
• Periyodisite gösterir.
• Fazla meyve tuttuğu için seyreltme gerekir.
• Meyve suyu çok lezzetlidir.
• Sık dikime uygundur.
• Adana ve Mersin illerimizde yetiştirilir.

 

Nova

• Klemantin mandalinası ile Orlanda tangelosunun melezlenmesiyle elde edilmiştir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü, parlak ve portakal renklidir. Kabuğu,  meyve etine sıkıca bağlıdır.
• Meyveler hafif basıktır.
• Büyük ve lezzetli meyveleri vardır. Meyve etinin kalitesi yüksektir.
• Kabuğu çok kolay soyulmaz.
• Meyveleri ağaç üzerinde uzun süre  puflaşmadan kalabilir.
• Periyodisite  eğilimi azdır.
• Doğu Akdeniz Bölgemizde hızla yayılmakta olan bir çeşittir.

 

Robinson

• Klemantin mandalinası ile Orlanda tangelosunun melezlenmesiyle elde edilmiştir. Türkiye’ye ABD’den girmiştir.
• Meyve kabuğu pürüzsüz ve incedir. Kolay soyulur.
• Taşıma ve depolamaya elverişli bir çeşittir.
• Çekirdek miktarı tozlayıcı çeşide göre değişir.
• Puflaşma eğilimi düşüktür.
• Verimlidir, periyodisite  eğilimi azdır.
• Erkencidir.
• Ağaçta uzun süre kalabilir.

 

Lee

• Klemantin mandalinası ile Orlanda tangelosunun melezlenmesiyle elde edilmiştir. Türkiye’ye ABD’den girmiştir.
• Meyveleri hafif basık, orta büyüklükte ve ince kabukludur. Kolay soyulur.
• Meyveler parlak ve düzgün olup koyu sarımsı portakal renklidir.
• Meyve eti bol sulu, aromalı ve lezzetlidir.

 

 Fairchild

• Klemantin mandalinası ile Orlanda tangelosunun melezlenmesiyle elde edilmiştir. Türkiye’ye ABD’den girmiştir.
• Orta büyüklükte, hafif basık meyveleri vardır.
• Meyve kabuğu orta kalınlıkta olup kolay soyulur.
• Meyveler düzgün, parlak ve koyu portakal renklidir.
• Meyve eti portakal renginde, tatlı, sert ve suludur.
• Çok sayıda küçük çekirdek bulunur.
• Verimlidir, hafif periyodisite görülür.
• Erkencidir, meyveleri ağaçta uzun süre kalabilir.
• Adana yöresine iyi adapte olmuştur.

 

Minneola

• Ducan altıntopu ve Dancy mandalinasının melezlenmesi ile elde edilmiştir. Türkiye’ye ABD’den girmiştir.
• Meyveleri hafif uzunca ve biraz da boyunludur.
• Meyve kabuğu pürüzsüz ve kırmızımsı – portakal renklidir.
• Meyvesi hafif mayhoş, sulu ve aromalıdır.
• Çekirdek sayısı tozlayıcı çeşide bağlı olarak 7 – 12  arasında değişir.
• Oldukça verimli bir çeşittir. Periyodisite gösterir.
• Taşıma ve depolamaya elverişli bir çeşittir.
• Alternaria citri fungusuna karşı duyarlı olduğu için bu çeşide talep giderek azalmaktadır.

 

Fortune

• Klemantin ve dancy çeşitlerinin melezlenmesiyle elde edilmiştir.
• Meyveleri orta büyüklüktedir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü olup kolay soyulur.
• Meyve eti portakal renkli olup sulu ve lezzetlidir.
• Çekirdeksiz bir çeşittir. Tozlayıcı çeşide bağlı olarak çekirdeklenme görülebilir.
• Soğuğa dayanıklıdır.
• Puflaşma görülebilir.

 

Planellina

• Owari çeşidinden geliştirilmiştir.
• Sulu, ince kabuklu ve büyükçe meyveleri vardır.
• Çok erkenci bir çeşittir.

 

Nour

• Fas’ta, klemantin çeşidinden geliştirilmiştir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve koyu portakal rengindedir.
• Meyve eti suludur, güzel bir aroması ve lezzeti vardır.
• Geççi bir çeşittir. Meyveleri olgunlaştıktan sonra 2 ay kadar ağaçta kalabilir.
• Taşıma ve depolamaya uygundur.
• Ülkemizde giderek yaygınlaşmaktadır.

 

Bodrum 

• İnce kabukludur, kolay soyulur.
• Erkenci bir çeşittir, meyve kabuğu yeşilken içi olgunlaşır.
• Suludur, kendine has bir aroması ve lezzeti vardır.
• Çekirdeksiz bir çeşittir.

 

Kinnow

• ABD’de, king çeşidi ile yerli çeşitlerin melezlenmesiyle geliştirilmiştir.
• Meyve kabuğu düzgün, parlak ve sarı – portakal renklidir.
• Puflaşma eğilimi azdır.
• Meyveler yuvarlak ve basıktır.
• Verimli bir çeşittir. “Var” yıllarında aşırı meyve tutar ve seyreltme önerilir.
• Mutlak periyodisite gösteren bir çeşittir.
• Geççi bir çeşittir. Ağaçta uzun süre kalabilir.

 

Ankor / Encore

• ABD’de geliştirilmiş bir çeşittir.
• Olgunlaşan meyveler sarı –  portakal rengindedir.
• Meyve eti sulu ve gevrektir.
• İri ve basık meyveleri vardır.
• Bol çekirdekli ve geççi bir çeşittir.

 

Ortanik / Ortanique

• Jamaika kökenli bir çeşittir.
• Meyve kabuğu hafif pürüzlü ve açık portakal renklidir.
• Meyve eti bol sulu ve portakal rengindedir.
• Orta büyüklükte, yassı meyveleri vardır.
• Çekirdekli bir çeşittir.

 

Kara

• ABD’de, king ve owari satsuma çeşitlerinin melezlenmesi sonucu elde edilmiştir.
• Meyve kabuğu pürüzlü ve sarı – portakal renklidir.
• Olgunlaşan meyveleri ağaçta kalabilir fakat puflaşma görülür.
• Depolamaya fazla elverişli bir çeşit değildir.
• Meyveleri yuvarlak,  iri ve basıktır.
• Meyve eti sulu, gevrek ve koyu portakal rengindedir.
• Çekirdeklidir.
• Verimli bir çeşit olup periyodisite  eğilimi azdır.
• Geççi bir çeşittir.

 

Dancy

• Meyveleri  kutuplardan basıkça ve orta büyüklüktedir.
• Kabuğu incedirve kolay soyulur.
• Meyve eti portakal rengindedir ve çok tatlıdır.

 

Gold Nugget

• ABD’de geliştirilmiştir.
• Meyveleri basıkça ve  orta büyüklüktedir.
• Meyve kabuğu pürüzlüdür, kolay soyulur.
• Meyve eti parlak turuncu renkli ve tatlıdır.
• Çekirdeksiz bir çeşittir.

 

Pixie

• ABD’de geliştirilmiştir.
• Meyveleri kutuplardan basıktır.
• Kabuğu açık portakal rengindedir ve kolay soyulur.
• Meyve eti yumuşak, tatlı, bol sulu, çekirdeksiz portakal rengindedir.
• Kış sonunda olgunlaşır, meyveleri diğer türlere göre ağaçta daha fazla dayanır.

 

Ponkan

• Başta Çin, Brezilya ve Hindistan olmak üzere çok geniş bir yetişme alanı vardır.
• Ağacı orta hacimlidir.
• Meyveleri kalın kabukludur ve kutuplardan basıktır.

 

Willow Leaf / Mediterranean

• Akdeniz kökenli bir çeşittir.
• Meyveleri kenarlarından hafifçe basık,  orta büyüklükte, güzel kokulu ve portakal renklidir.
• Meyve eti, tatlı ve sulu olup hafif bir portakal tadı verir.

 

Daisy

• Fortune ve fremont çeşitlerinin melezlenmesiyle elde edilmiştir.
• Meyveleri orta büyüklükte ve koyu portakal rengindedir.
• Kabuğu çok kolay soyulur.

 

Changsha

• ABD’de geliştirilmiştir.
• Soğuğa karşı çok dayanıklıdır.
• Meyvesi çok tatlı, bol sulu, küçük, hafif ve çekirdeklidir.

 

Primasol

• Satsuma grubu mandalina çeşitlerinden biridir.
• Ülkemize yeni giren, erkenci bir çeşittir.
• Kolayca soyulan bir kabuğa sahiptir.
• Meyveleri çekirdeksiz, sulu ve lezzetlidir.

 

Early-EM

• Çok erkenci bir mandalina çeşididir.
• Meyveleri gösterişli, tatlı ve suludur.
• Kabuğu çok kolay soyulur.
• Yok denilebilecek kadar az çekirdeklidir.
• Verimli ve çok erkenci bir çeşittir.

 

W. Murcott

• Meyvelerinin kabuğu kırmızımsı turuncu renklidir.
• Meyve eti parlak turuncudur.
• Çok tatlı ve kendine has aroması olan bir çeşittir.
• Geççi bir çeşittir.
• Şubat-Mart döneminde olgunlaşır.

 

Orri

• Çok tatlı ve az asitli bir çeşittir.
• Geççi bir çeşittir.
• Kolayca soyulan, ince kabuklu ve genellikle  çekirdeksizdir.
• Kabuğu parlak ve turuncu renklidir.

 

Mandalina Bitkisinin Toprak İsteği

Bahçe tesisi için düşünülen yerde toprak derinliği minimum 1.5 – 2 m olmalıdır. Toprağın havalanabilir yapıda olması şarttır.  Çünkü bitkinin kökleri hem yüksek miktarda oksijen ister hem de havasızlığa çok duyarlıdır. Bu nedenle toprak, havalanabilir ve süzek yapıda olmalıdır. Portakallarda etkili kök derinliği  30 – 90 cm aralığıdır. Havalanma imkanı azaldıkça, kökler toprak yüzeye doğru çıkarlar. Kökler, anaç ve toprak yapısına bağlı olarak yatay  7,5 metreye kadar yayılabilir.

Yetiştiricilik için ideal topraklar,  hafif  yapıda, drenajı iyi, havalanabilen, kumlu, kumlu – tınlı, tınlı, killi – tınlı  yapıdaki topraklardır. Taban suyu yüksek arazileri hiç sevmez. İyi bir drenaj yapılmalıdır. Mandalina yetiştiriciliğinde en önemli konulardan biri,  toprağın havalanabilir  yapıda olmasıdır. Çünkü mandalina köklerinin yüksek oranda oksijen ihtiyacı vardır ve havasızlığa karşı çok duyarlıdır.

Fazla kireçli ve ağır bünyeli topraklar da portakallar için uygun değildir. Taban suyu seviyesi 1,5 – 2 m’nin altında olmalıdır. Toprağın pH derecesi 5,5 – 6 olmalıdır.  Dikimden önce 120 cm’ye kadar toprak numunesi alınarak analiz yapılmalıdır.

Arazinin eğimi  % 3 ve daha fazlaysa teraslama yapmak gerekir. Toprağın kireç içeriğine dikkat edilmelidir. Alkali topraklar fosfor ve demir gibi elementlerin emilimini zorlaştırır. Bahçe toprağının tuzluluk oranı da % 0.3’ü geçmemelidir.

 

Mandalina Bitkisinin İklim İsteği

Diğer turunçgiller gibi mandalinanın da en önemli isteği, sıcak bir iklimdir. Yetiştiricilik yapılacak yerde sıcaklık  -3, -4 °C’nin altına düşmemelidir. -9, -10 °C’nin altındaki sıcaklıklarda ağaçlar donup ölebilir. 45 °C ve üzerine dayanamaz. Ağaçların gelişimi 12 – 13 °C  sıcaklıkta başlar. 25 – 31 °C arası , gelişmenin en hızlı olduğu aralıktır.

 

 

Mandalina Yetiştiriciliği

Mandalina Fidanı Üretimi

Fidan üretimi için kullanılacak tohumlar, muhakkak virüs ve benzeri hastalıklardan ari ağaçlardan alınmalıdır. Tohumların alınacağı meyveler, ağaçtan hasat edilmelidir,  yere düşen meyvelerden tohum alınmamalıdır.

Turunçgillerin tohumları meyveden çıkarılır çıkarılmaz ekilirse, çimlenme oranları yükselir. Fakat tohum ekimi genellikle ilkbahar aylarında yapıldığından, tohumlar 4 – 7 ºC arası sıcaklıklarda 8 aya kadar depolanabilir.

Çöğürlerin Aşılanması

Aşı, iki farklı zamanda yapılır.

• İdeal sonucun alındığı aşılama, Eylül – Ekim dönemi uygulanan, durgun göz aşısıdır.
• İlkbaharda filizlenmenin başladığı dönemde,  Mart sonundan başlayıp Nisan – Mayıs ayları içinde sürgün göz aşısı yapılır.

Aşıya başlamadan,  anaç üzerinde bulunan fazlalıklar alınır. Kullanılacak aşı bıçakları bileylenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Aşıları bağlamada kullanılan aşı bağları, aşıların tutması bakımından oldukça önemlidir.

Çöğürler, 1 m boy ya da 0,5 cm çapa  ulaşınca aşılanabilir. Çöğürler bu büyüklüğe, tohumlar ekildikten 8 – 9 ay sonra ulaşır. Aşılama tekniği olarak çoğunlukla “T” göz aşısı kullanılmaktadır. Aşı yeri yüksekliği 25 – 30 cm olmalıdır. Kullanılan aşı gözleri  hastalıklardan ari olmalıdır. Mesela  Mersin Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ari aşı gözü üretimi yaparak fidan üreten resmi ve özel kuruluşlara dağıtmaktadır.

Aşı yapılan gözlerin sürmesini ve fidanların gelişmesini hızlandırmak için, aşıdan 15 – 20 gün sonra, aşı yerinin 5 cm üstünden tepe kısmı kesilir. Gözler, aşıdan 15 – 20 gün kadar sonra sürmeye başlar. Bu aralıkta aşı bağları da çözülmelidir. Sürgünlerin boyu 15 cm  olunca, hereklere bağlanır.

Aşı gözünün haricinde, anaçtan çıkan sürgünler düzenli şekilde koparılır. Aşılanan gözden süren sürgünler 60 cm boylanınca tırnak, aşı yerinin hemen üzerinden  kesilerek çıkarılır. Sürgün boyları 80 – 100 cm’ye ulaşınca tepeleri 75 cm’den kesilir. Bu yüksekliğe, taçlandırma yüksekliği adı verilir.

 

Mandalina Yetiştiriciliğinde Anaç Seçimi

Turunçgiller genellikle anaç üzerine aşılanarak çoğaltılır.  Türkiye’de yetiştirilen tüm çeşitlere uygun anaç, turunçtur.  Uygun bir anaç, aşağıdaki özellikleri taşımalıdır.

• Hastalık ve zararlılara dayanıklı olmalıdır.
• Bölgenin toprak özelliklerine uyum  göstermelidir.
• İklim şartlarına, özellikle de  soğuk havalara dayanmalıdır.
• Anacın meyveleri çok çekirdekli olmalıdır.
• Anaç çeşidin tohumlarında poliembriyoni yüksek oranda olmalıdır.
• Anaç – kalem uyumu iyi olmalıdır.

Anaç olarak kullanılan turuncun avantajları şunlardır;

• Çoğaltılması kolaydır.
• Kireçli topraklara uyum sağlar.
• Kök boğazı çürüklüğüne ve gözenek virüsüne karşı dayanıklıdır.
• Ağır bünyeli topraklarda gelişebilir, kazık kök eğilimlidir.
• Üzerine aşılanan ağaçlar, standart taç meydana getirir.
• Dona dayanıklıdır.

 

Mandalina Bahçesi Tesisi

Bahçe Yerinin Seçimi

• Rüzgarlı alanlardan kaçınılmalıdır.
• Bahçenin drenajı iyi olmalı, derin ve verimli bir toprak yapısı bulunmalıdır.
• Taban suyu seviyesi,  1.5 m’nin altında olmalıdır.
• Sulama için yeterli miktar ve kalitede su bulunmalıdır.
• Donların sık yaşandığı bölgelerde bahçe tesisinden kaçınılmalıdır.
• Yüksek oransal nem bulunmalıdır. Bu durumda meyvelerin kalitesi artar ve  usare miktarı yükselir. Yeterli nemin olmadığı  Haziran – Temmuz döneminde küçük meyve dökümleri görülebilir.

 

Fide Temini

Yetiştiricilikte öncelik,  kaliteli fidan üretimi ya da teminidir. Ticari yetiştiricilikte en sık kullanılan yöntem, çöğür anaçların üstüne, istenen çeşidin aşılanmasıdır.  İyi bir verim alınabilmek için, hastalıklardan ari , anaç – kalem uyumu güzel, bir örnek ve hızlı gelişen fidanların kullanılması gerekir.

Toprak Hazırlığı

Bahçe tesis edilecek tarla tesviye edilmeli ve pulluk tabanı olarak isimlendirilen sert kısım patlatılmalıdır. Bu işlem için en uygun zaman  Eylül ayıdır.

Mandalina Fidanlarının Dikilmesi

Dikim metodu olarak; kare, dikdörtgen veya üçgen dikim tercih edilebilir. Mandalinanın çeşidine göre tavsiye edilen sıra arası ve sıra üzeri dikim aralığı 3 x 4, 4 x 6  ya da 5 x 5 m ‘dir. Fidanlar, önceden açılan 60 x 60 cm çapında ve  40 – 50 cm derinliğindeki çukurlara bir dikim tahtasının yardımı ile dikilir. Dikim çukuruna 8 – 10 kg kadar çiftlik gübresi konulabilir. Dikim sonrası, fidan başı  30 – 40 litre can suyu verilmeli ve fidanlar  tutuncaya kadar, 10 günde bir sulama yapılmalıdır.

Türkiye’de ideal dikim zamanı ilkbahardır. Şubat ortasından Nisan sonuna kadar dikim yapılabilir. Dikimden önce fidanlar budanmalıdır. Fidanların dikiminden sonra, dengeli bir taç oluşumu için 60 cm’den tepe kesimi yapılır. Aşı noktasıyla kesim yeri arasında  5 – 6 cm mesafe olmalıdır. Fidan gövdeleri, güneşten korumak için kireç, tutkallı saman, bez ya da kağıtla ile kapanmalıdır. Fidanlar biraz daha büyüyünce, bunların yerine kireçle badana yapılır.

Bazı turunçgillerde kendine uyumsuzluk ve tozlayıcı çeşit ihtiyacı görülür. Mesela; Minneola, Robinson ve Nova çeşitleri tozlayıcı ister. Fremont ve Lee çeşitleri bunun için kullanılabilir.

 

 

Sulama

Sulamanın ana ilkesi; toprakta bulunan suyun tarla kapasitesinde tutulması ve  fidanların solma noktasına gelmemesidir. Salma sulamadan kaçınılmalı, damla sulama yöntemi tercih edilmelidir. Toprak yapısı ve iklim şartlarına göre değişmekle birlikte sulama esnasında;

• Fidanlara 8 – 12 litre
• Orta büyüklükte ağaçlara 40 – 60 litre
• Yetişkin ağaçlara 100 – 200 litre su verilmelidir.

 

Gübreleme

Turunçgiller içerisinde gübrelemeye en az ihtiyaç duyan bitki mandalinadır. Gübrelemeye karar vermeden önce mutlaka toprak ve yaprak analizi yapmak gereklidir. İhtiyaç duyulan bitki besin maddeleri, topraktan veya gerektiğinde yapraktan verilir.

Mandalina ağacının en çok ihtiyaç duyduğu besin elementleri, azot, fosfor ve potasyumdur. Fosfor ve potasyum, çiftlik gübresiyle birlikte, kış öncesi ağaçların taç iz düşümüne verilir. Gübre, buralarda açılan 15 – 20 cm derinliğinde çukurlara verilir ve üzeri kapatılır. Azotlu gübreler de erken ilkbaharda başlanarak 2 – 3 defada,  sulamayla beraber verilir.  Kireçli topraklarda, sülfat formunda gübreler kullanılmalıdır.

 

Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

En Sık Görülen Mandalina Hastalıkları Ve Hastalık Etmenleri

• Uçkurutan / Phoma tracheiphila
• Kahverengi çürüklük ve gövde zamklanması
• Turunçgil dal yanıklığı / Pseudomonas syringae pv.syringae
• Yeşil küf / Penicillium digitatum
• Mavi küf / Penicillium italicum
• Alternaria yanıklığı /Alternaria citri
• Palamutlaşma hastalığı / Spiroplasma citri
• Göçüren / Tristeza Virüsü
• Yaprak kıvırcıklık virüsü / Crinkyl-leaf virus
• Kavlama virus hastalığı / Citrus Psorosis Virus
• Taşlaşma Virus Hastalığı

 

 

Mandalina Yetiştiriciliğinde En Sık Görülen Zararlılar

• Turunçgil unlu biti
• Kırmızı örümcek
• Yaprak biti
• Yıldız koşnili
• Akdeniz meyve sineği
• Tomurcuk akarı
• Harnup güvesi
• Yaprak galeri güvesi
• Kırmızı kabuklu bit
• Limon çiçek güvesi
• Beyazsinek

 

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

• Tavsiye edilen zamanda 
• Tavsiye edilen şekilde 
• Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

 

 

Mandalina Hasadı

Hasat Zamanı

Mandalinaların hasat zamanına karar verirken aşağıdaki kıstaslar esas alınır. Normalde meyve yüzeyinin 3/4 ‘ü  çeşide özel rengi aldığında, hasada başlanabilir.

• Meyve suyu (usare) miktarı
• Kabuk rengi
• Asit miktarı
• Suda çözünebilir kuru madde,

Yetiştirilen çeşitlere göre hasat zamanı değişmektedir. Mandalina çeşidine göre hasat zamanları aşağıda verilmiştir.

• Okitsu Wase   Eylül – Ekim
• Clausellina      Ekim
• Satsuma            Ekim – Kasım
• Marisol              Eylül – Ekim
• Klemantin        Ekim – Kasım – Aralık
• Clemanules      Ekim – Kasım
• Lee                       Kasım – Aralık
• Robinson          Kasım – Aralık
• Fremont            Aralık – Ocak
• Mineola             Ocak – Şubat
• Fortune             Mart – Nisan
• Kara                    Mart – Nisan
• FairChild          Aralık – Ocak
• Planellina         Eylül (Çok erkenci)
• Nour                    Ocak – Şubat
• Kinnow               Mart – Nisan
• Ortanik               Mayıs – Haziran
• Nova                     Kasım – Aralık

Mandalina Hasadında Nelere Dikkat Edilir?

1. Hasat dezenfekte edilmiş makaslarla yapılmalı ve meyve sapları uzun bırakılmalıdır.

2. Açık havalarda hasat yapılmalı, ağaçlar hasat sırasında ıslak olmamalıdır.

3. Hasat sırasında ağaçlara zarar verilmemesine dikkat edilmelidir.

4. Önce etek dallarındaki meyveler hasat edilmelidir.

5. Meyvelerin zarar görmemesi adına, toplama kapları düzgün yüzeyli olmalıdır.

6. Bereli ve hastalıklı meyveler ayıklanmalıdır.

7. Taşıma kapları doğrudan toprağa koyulmalıdır.

8. Toplama vasıflı işçiler tarafından yapılmalıdır.

9. Erken saatlerde, sisli, çiğli, yağmurlu havalarda hasat yapılmamalıdır.

10. Yere düşen meyveler alınmamalıdır.

 

 

 

Mandalinaların Depolanması

Turunçgil çeşitleri,  su oranı yüksek meyveler olduklarından, uzun süreli depolamaya uygun değildir. Bu yüzden ekonomik manada stok, çok fazla yapılmamaktadır. Depolama gerektiren hallerde, 3 – 4 °C sıcaklık ve % 85 – 90 nemde, 2 – 3 ay  muhafaza edilebilir. Depolamada, aşağıdaki konulara dikkat etmek gerekir.

• Doğrudan dışarıya açılan kapılar yerine, koridor kullanılması şarttır.
• İzotermik kapılar kullanılmalıdır.
• Mandalina kasaları, zemin üzerindeki paletlerin üzerine dizilmelidir.
• Depoda iyi bir havalandırma olmalı, kasaları boşluklu yerleştirilmelidir.

 

Mandalina Tüketmenin Faydaları ve Kullanım Alanları

• İçerdiği A ve C vitaminleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi vardır.
• Anti – kanserojen etkisi vardır.
• Glisemik indeksi düşüktür, kan şekerini düzenler.
• Barındırdığı flavanoidler sayesinde kalp sağlığını destekler.
• Yüksek potasyum ve düşük sodyum içerdiğinden tansiyonu düzenler.
• Karotenoid ve A vitamini sayesinde göz sağlığına iyi gelir.
• Cildi besler.
• Lifli yapısıyla sindirimi kolaylaştırır.

 

 

Mandalina Meyvesinin Besin değeri (100 g İçin)

 

İçerik	Miktarı	Günlük Değer %
Kalori	50 kcal	% 2.5
Karbonhidrat	10.7 g	% 3.6
Lif	2.1 g	% 8.4
Protein	0.5 g	% 0.9
Yağ	0.1 g	% 0.2
Kolesterol	0.0 mg	% 0.0
Vitamin A	57.0 IU	% 1.1
Vitamin C	42.3 mg	% 70.5
Potasyum	227 mg	% 6.5
Kalsiyum	46 mg	% 4.6
Demir	0.4 mg	% 2.1