Domates Öz Nekrozu,  Pseudomanas corrugata, Pseudomanas viridiflava, Pseudomanas cichorii, Pseudomanas mediterranea, Erwinia carotovora subsp. carotovora, Erwinia carotovora subsp. atroseptica ve Erwinia chrysanthemi adlı etmenlerin oluşturduğu bakteriyel bir sebze hastalığıdır.

Hastalık Tanımı

 Pseudomanas corrugata: Polar kamçıya sahip non-fluorescent bir bakteridir. Suda, yonca köklerinde , domates tohumlarında, toprak ve çeltik tanelerinde yaşamını sürdürebilmektedir.

Pseudomanas viridiflava: Fluorescent bir bakteri olup domates ve diğer konukçularının yaprak ve köklerinde epifitik olarak yaşayabilmektedir.

Pseudomanas cichorii: Fluorescent, çubuk şeklinde 1.1-3.5 x 0.7 µm boyutunda hareketli ve 1-6 polar kamçıya sahip bir bakteridir. Toprakta ve topraktaki bitki artıklarında yaşabilmektedir.

Pseudomanas mediterranea: Non-fluorescent, gram-negatif, aerobik ve polar kamçıya sahiptir. Domates ve biberden izole edilmiştir.

Erwinia carotovora subsp. carotovora ve Erwinia carotovora subsp. atroseptica: Gram-negatif, çubuk şekilli ve fakültatif anaerob bakterilerdir. Toprakta, bitki artıklarında ve suda canlı kalabilmektedirler.

Erwinia chrysanthemi : Peritrik kamçılarak sahip, hareketli, fakültatif anaerob, çubuk şeklinde, gram-negatif bir bakteridir. Bazı bitkilerde latent olarak bulunabilir. Çelikle yayılabilmektedir. Toprak ve bitki artıklarında yaşamını sürdürebilmektedir.

Bitkiyi stres koşullarına sokan durumlarda, fırsatçı patojenlerdir. Aşırı azotlu gübreleme sonucunda bitki yapısının gevşek olması ve düşük gece sıcaklıkları, yüksek nem hastalığın oluşmasında etkilidir.

Domates Öz (Gövde) Nekrozu Belirtileri

Belirtiler bitkinin meyve döneminde gözlemlenmektedir. Yapraklarda sararmalar görülürken bitki gövdesinde ise kahverengi – siyah lekeler görülmektedir. Bu lekeler genellikle gövdenin alt kısmında köke yakın yerlerinde görülmektedir. Bitkiden enine kesit alındığında öz kısmının kahverengi ya da siyah bir hal aldığı görülmektedir.

Hastalığın ilerleyen aşamalarında gövdede çatlaklar oluşur ve bu çatlaklarda havai kökler meydana gelmektedir. Hastalık etmeni yapan Erwinia spp. Grubu  farklı olarak özde sulanma ve yumuşak çürüklük oluşmasına da sebep olmaktadır. Hastalığın bulaştığı bitkilerde ölümler olduğundan ekonomik kayıp % 100 ‘e kadar varabilmektedir. Ülkemizde Akdeniz ve Ege bölgelerinde, örtü altında yetiştiriciliği yapılan domateslerde saptanmıştır.

Konukçuları

Pseudomanas corrugata: Domatesin yanında biberde de öz nekrozuna sebep olmaktadır.

Pseudomanas viridiflava: Bazı sebzelerde, meyve ağaçlarında ve süs bitkilerinde de hastalık yapmaktadır.

Pseudomanas cichorii: Domatesin dışında  marul, kereviz, soğan, begonya, krizantem ve yıldız çiçeği gibi türlerde bulunmaktadır.

Erwinia carotovora subsp. carotovora: Oldukça fazla konukçuya sahiptir. Tek yıllık süs bitkileri, patates, havuç, turp, soğan, sümbül, zambak, kabak, hıyar, patlıcan, biber, lahana, marul  ve ıspanak konukçularıdır.

Erwinia carotovora subsp. atroseptica: Domates, patates, lahana ve karnabahar konukçularıdır.

Erwinia chrysanthemi: Domates ve patates dahil pek çok sebze ve süs bitkisi konukçusudur.

Kültürel Mücadele

1 – Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalı, potasyumlu gübrelemeye önem verilmelidir.

2 – Örtü altı yetiştiricilikte seraların havalandırılmasına dikkat edilmelidir.

3 – Hastalıklı bitkiler imha edilmelidir.

4 – Bitki bakım işlemleri sırasında dezenfeksiyona dikkat edilmelidir.

5 – Hastalığın bulaşmasını engellemek için bakırlı preparatlar kullanılmalıdır.

6 – Hasattan sonra tüm bitkiler sökülerek imha edilmelidir.

Domates Öz (Gövde) Nekrozu Kimyasal Mücadelesi

Domates Öz Nekrozu hastalığının henüz bilinen bir kimyasal mücadelesi bulunmamaktadır.