Bezelyede Antraknoz,  Mycosphaerella pinodes (Anamorfu : Ascochyta pinodes )’in  oluşturduğu fungal bir baklagil hastalığıdır.

Hastalık Tanımı

Ascochyta türü funguslar, bezelyede antraknoz hastalığı yapmaktadır. Bu hastalığı 3 farklı türdeki Ascochyta yapabilmektedir. Bu türler : Ascochyta pinodes, Ascochyta pisi, Ascochyta pinodella’dır. Türkiye’de ve Dünyada genellikle bulunan tür ise Ascochyta pinodes (Eşeyli formu  Mycosphaerella pinodes) dir.

Toprakta saprofit olarak yaşayabilen bu etmen, tohum ve hastalıklı bitki artıklarında taşınmaktadır. Bezelyenin tüm organlarında hastalık yapabilen bir fungustur.  Mycosphaerella pinodes, kışı bitki artıklarında ve toprakta, sklerot ve klamidospor olarak geçirirler. Etmenin,  kısa mesafede enfeksiyonlar yapmasında piknidiosporlar önemlidir. Uzak mesafelerde ise, eşeyli formda olan askosporlar ile yeni patotipler oluşturarak  bitkiyi hastalandırır.

Hastalık etmeninin hastalık oluşturabilmesi için iklimsel veriler oldukça önemlidir. Sıcaklık 15 – 20 °C , nem oranı  ise  % 90 olduğunda hastalık için optimum değerler oluşmuş demektir. Bu koşullar 1 – 2  gün sürerse ve yapraklar en az 2 saat ıslak kalırsa epidemi beklenmelidir. Etkili rüzgarlar ve şiddetli yağışlar hastalığın yayılması ve bulaşmasında etkilidir.

Bezelyede Antraknoz Belirtileri

Belirtiler bitkinin kök hariç tüm organlarında gözlenmektedir. Etmen ayrıca,  çıkış öncesi tohumda çürüklüğe ve çıkış sonrası fide döneminde kök boğazı çürüklüğüne de neden olabilmektedir.

Belirtiler başlangıçta yapraklarda oluşan ıslak görünümlü lekeler halindedir. Bu lekeler zamanla siyahımsı morumsu şekilsiz lekelere dönüşmektedir. Çevre koşulları hastalığın gelişmesi için uygun koşullarda sürerse zamanla bu lekeler birleşir ve yaprağın her yerini kaplar. Yaprak yanık görüntüsü alarak dalda kalmaya devam eder. Genellikle bu belirtiler bitkinin alt kısmındaki yapraklarda görülmektedir.

Sapta oluşan belirtiler yapraktaki gibi ıslaklıklar ile başlamaktadır. Bu ıslaklıklar zamanla kırmızı kiremit rengine döner ve bitki boyuna doğru uzar. Hastalığın ilerleyen aşamalarında bu uzayan lekeler genişleyerek sapı tamamen kaplamakta ve bu noktadan sap kırılmaktadır.

Tohum kapsülündeki belirti sap ve yapraklardakine benzer olmakla beraber  çökük, yuvarlak veya oval 0.5 – 1 cm çapında  lekeler şeklindedir. Hastalığın şiddetini arttırmasıyla bu lekeler de büyüyerek kapsülün büyük bir kısmını kaplayabilmektedir.

Çiçeklerde de siyah lekelenmeler gözlenmektedir. Şiddetli enfeksiyonlar sonucu bitkinin üst kısımlarında hastalık belirtileri görülebilir. Genç bitkilerde ölüme sebep olurken, yaşlı bitkilerde kurumalar ve meyvede lekeler yaptığından ürün kalitesini düşürür ve üründe verim düşüşleri yapmaktadır.

Bu hastalık bezelye tarımında, uygun iklimsel özellikler olduğunda % 15 – 20 ürün kaybına sebep olabilmektedir. Zaman zaman ürün kayıpları % 50 kadar olabilmektedir.

Konukçuları

Bezelye, fasulye, bakla ve bu bitkilerin yabani formlarıdır.

Kültürel Mücadele

1 – Hastalıktan ari tohum kullanılmalıdır.

2 – Tohumluk üretim yapılacak yerlerde hastalığın oluşacağı iklimsel özelliklere sahip olmayan bölgeler seçilmelidir.

3 – Hastalıkla bulaşık olan tarlalarda münavebe (ekim nöbeti) yapılmalıdır.

4 – Tohum ilaçlaması yapılmadır.

5 – Sulamaya dikkat edilmeli, aşırı sulamalardan ve  yaprak ıslaklığına neden olacak sulama çeşitlerinden kaçınılmalıdır.

6 – Hastalıklı bitki artıkları tarladan uzaklaştırılmalı, imha edilmelidir.

7 – Etmenin konukçusu olan yabancı otlarla mücadele edilmelidir.

Bezelyede Antraknoz Kimyasal Mücadelesi

İlaçlama Zamanı

Hastalığın her yıl görüldüğü bölgelerde koruyucu olarak, sıcaklık 15° C ve oransal nem % 80 ‘e ulaştığında ilaçlama yapılmalıdır. Hastalığın her yıl görünmediği bölgelerde ise çiçeklenmeden sonra bitkinin alt yapraklarında görülen ilk belirtilerden sonra ilaçlama yapılmalıdır. Çevre koşulları ve hastalık durumuna göre ilaçlamalar tekrarlanmalıdır.

Kullanılacak İlaçlar ve Dozları

Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan ruhsatlı,  tavsiye edilen ilaç ve diğer bitki koruma ürünleri, tüm detayları   bku.tarim.gov.tr sitesinden incelenerek kullanılabilir.

Kullanılacak Alet ve Makineler

Yapılacak ilaçlamada sırt pülverizatörü, atomizörü veya tarla  pülverizatörleri kullanılabilir.

İlaçlama Tekniği

Yeşil aksam ilaçlamasında bitkinin tamamının ilaçlanmasına dikkat edilmeli, tohum ilaçlamasında da tohumun ilaçla kaplanmasına özen gösterilmelidir.