Üzüm Yetiştiriciliği ve Üretimi

Üzüm Yetiştiriciliği ve Üretimi

Ülkemiz, üzüm yetiştiriciliği için gerekli olan iklim ve çevre şartlarını en iyi sağlayan bölgelerden biridir. Uzun zaman bağcılık yapılmakta olup üzüm asması için gen merkezidir. Dünya pazarında yaklaşık %10’luk bir dilime sahip olan Türkiye’nin; Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Üzüm meyvesi içerisinde A, B2, B ve C vitaminleri bulunmaktadır. Besin değeri yüksek olan bu meyve ihraç ettiğimiz ürünler arasındadır. Meyvenin tüketim şekilleri  bulunmaktadır. Bunlar; sofralık, kurutulmuş, şaraplık ve konservelik üzümlerdir. Ayrıca üzümün sadece meyvesi değil yaprağı da tüketilmekte ve ihraç edilmektedir.

 

Bilimsel İsmi : Vitis vinifera

 

Üzüm
Üzüm

 

İklim İsteği

Bir asma bahçesi kurarken en önemli hususlardan biri bahçe tesisi yapılacak olan bölgenin asma bitkisi için gerekli olan iklimsel koşullar ile uyuşmasıdır. Bağ tesis edilirken iklimden farklı olarak toprak, yön-mevki, anaç-çeşit gibi unsurlarda oldukça önem arz etmektedir. Asma bitkisinin gelişmesi ve meyve vermesi uzun sürmektedir.  Günlük olarak ortalama 10 °C olması gereken hava sıcaklığı, bu değerin altına düştüğünde asma gelişimi durur. Üzüm meyvesinin gelişmesi için yıllık sıcaklık toplamının en az 1600 °C olması gerekmektedir. Bu oran farklı çeşitlere göre değişkenlik göstererek 3000 °C’ lere kadar çıkabilmektedir.

Asma bitkisinin kökleri diğer bitkilere göre daha derinlere inebilmekte ve buna bağlı olarak az yağış alan bölgelerde de yetişmektedir. Önemli olan yıllık yağış miktarından ziyade yağışın dağılımıdır. Kış aylarında ve ilkbahar başlangıcında yağan yağışlar bağcılık için çok önemlidir. Yazın ve ilkbaharın sonun yağan yağışlar hastalıklara teşvik edici özellikte olup bağcılık açısından önemli bir sorun oluşturmaktadır. Bağcılıkta önemli durumlardan biride ilkbahar erken donlarıdır. İlkbahar aylarında olan donlar genç omcaların kurumasına sebep olmaktadır. Ayrıca sonbahar aylarında oluşan donlar da bağ alanlarına önemli zararlar verebilmektedir.

 

Üzüm Çeşitleri
Üzüm Çeşitleri

 

 

Üzümün Toprak İsteği

Asma, kökleri derin inen bir bitki olması sebebiyle yumuşak topraklarda iyi gelişmektedir. Toprak kurak bölgelerde iyi su tutma kapasitesine sahip olmalıdır. Toprak içerisindeki besin maddesi eksikliğine oldukça toleranslıdır. Yerli anaçlarda toprak özelliği pek önemli değilken Amerikan anaçlarda bu durum oldukça önemlidir. Su geçirgenliği iyi killi topraklarda yetiştiricilik yapılmalıdır. Farklı üzüm çeşitleri ve anaç farklılıklarından dolayı bu istekler farklılıklar gösterebilmektedir. Bu bağlamda yetiştiricilik yapılacak bölgedeki toprak yapısı dikkate alınarak anaç ve çeşit seçimi yapılmalıdır.

Toprak Hazırlığı

Bağın kurulacağı arazi seçildikten sonra toprak hazırlıklarına başlanmalıdır. Bu hazırlıklardan ilk olarak arazide bulunan büyük kayalar, ağaçlar, çalılıklar kaldırılmalıdır. Daha sonra arazide dikimin düzgün olabilmesi için çukurlar ve tümsekler ayarlanarak arazi tefsiye edilmelidir. Arazide su tutan yerler bulunuyorsa drenaj işlemi yapılmalıdır. Tesis edilen bahçe uzun yıllar boyunca sabit kalacağı için bahçe tesisi yapılırken gerekli özen gösterilmelidir.

 

Bağ Tesisi

Sonbahar aylarında sürülmüş olan arazide dikim çukurları açılmalıdır. Açılan bu çukurlar güneş zararını azaltmak amacıyla doğu-batı yönünde olmalıdır. Arazi meyilli ise dik bir şekilde olmalıdır. Bahçe tesisindeki diğer husus ise sıra arası ve sıra üstü mesafelerdir. Bağ alanlarında yapılan denemelere göre ideal aralıklar; sıra üzeri 1.5-2 m, sıra arası mesafenin ise 2.5-3 m olması gerekmektedir. Dikim çukurları 2 kürek derinlikte ve 1 kürek çapında olmalıdır. Açılan bu çukurlara dikimden önce yanmış hayvan gübresi ve ince toprak koyulması gerekmektedir.

Dikimden önce asma fidanlarının kökleri budanmalı yan ve boğaz kökleri tamamen kesilmelidir. Budaması yapılan fidanlar açılan çukurların tam ortasına yerleştirilerek dikilir. Fidan çukurda iyice sıkıştırılarak hava almaması sağlanır ve can suyu verilir. Bahçe tesisi yaparken dölleyici çeşitlerde dikilmelidir. Bu çeşitlerin dikim oranları 8 omcaya 1 adet ya da 2 sıraya 1 dölleyici olmalıdır. Bu dölleyici çeşitler ile bahçeye dikilen çeşitlerin çiçek açma zamanının aynı dönemde olmasına dikkat edilmelidir.

 

Bahçe tesisinde standart 3 çeşit dikim yöntemi vardır;

Kare Dikim: Bu dikim çeşidinde mesafeler  1-2 m’dir. Zayıf topraklara uygulanır ve kısa budama isteyen asma çeşitleri tercih edilir.

Dikdörtgen Dikim: Sıra üzeri kısa, sıra araları uzun tutulan bir dikim çeşididir. Bu sayede bahçe içerisindeki bakımlar makine ile yapılabilir.

Üçgen Dikim: Daha çok küçük bahçeler için kullanılır. Bu yöntemde her üç kenar birbirine eşit olmalıdır. Zor bir dikim çeşididir.

 

Şekil 1. Dikim Sistemleri

Meyve Bahçesi Dikim Sistemleri
      Dikim Sistemleri

 

Gübreleme

Genelde bağ alanları verimsiz toprak besin elementi düşük araziler üzerine kurulmaktadır. Topraktaki bu elementleri yükseltmenin en iyi yolu yanmış çiftlik gübresi kullanmaktır. Ne yazık ki sadece hayvan gübresi kullanmak bitki gelişimi için yeterli olmamaktadır. Bu sebepten dolayı ticari gübreleri kullanmak bir zorunluluk haline gelmektedir. Kullanılacak olan ticari gübrelerin belirlenmesi için öncelikle arazinin toprak analizi yapılmalıdır.

Ortalama kurak arazilerde dekara 10 kg azot ve 8 kg fosfor, sulanabilir arazilerde ise dekara 14 kg azot ve 9 kg fosfor kullanılmalıdır. Fosforlu gübreler sonbahar aylarında yapılan toprak işlemesi sırasında yanmış hayvan gübresi ile karıştırılarak verilmekte ve toprağa karıştırılmaktadır. Azotlu gübrelerin kullanımı için en uygun dönem ilkbahardır. Bu dönemde isteğe bağlı olarak azotlu gübre yarıya bölünerek şubat-mart, nisan-mayıs aylarında iki seferde uygulanabilir.

 

 

Bağ
Bağ

 

 

 

Üzüm Yetiştiriciliğinde Sulama

Ülkemizde zamanla bahçelere yeni ve teknolojik sulama sistemleri kurulmaktadır. Bu asman yetiştiriciliği için önemli olup toprak içerisindeki su miktarının solma noktasına düşmesini engellemektedir. Asma haziran-temmuz ayarlında en hızlı gelişme dönemindedir. Bu dönemde yeterli su miktarını bulamayan asmalarda gelişme yavaşlamakta, yapraklar solmakta, taneler irileşmemekte ve güneş yanıkları oluşmaktadır.

Kışın yağan yağış bahar dönemi için yeterli olduğu durumlarda sulama ihtiyacı olmamaktadır. Fakat kışın kurak geçen yıllardan bağlar uyanmadan önce tava şeklinde sulama yapılmalıdır. Sulama imkanı olmaması, eğimli arazilerin olması ya da çiftçilerin bilinçsizliği sebebiyle sulama yapılmaması verim ve kalitede büyük ölçüde düşüşlere sebep olmaktadır. Yeni dikilen bağlarda 2-3 defa, olgun bağlarda ise 3-6 defa toprağın durumuna göre sulama yapılmalıdır. Sulama işlemi sırasından toprağın 60-70 cm’lik kısmının suya doyması gerekmektedir. Ülkemizde genellikle karık usulü sulama yapılırken, damlama sulama sistemleri de son zamanlarda yaygınlaşmaya başlamıştır.

 

Toprak İşleme

Yetiştiriciliği yapılan bitkiler arasından en çok toprak işleme ihtiyacı olan bitki asmadır. Düşük yağış ve yüksek sıcaklıklarda toprak işlemesi yapmak oldukça önemlidir. Sonbaharda yapılan toprak işlemesi yabancı otlarla mücadeleye ve kış yağışlarının toprakta birikmesine yardımcı olmaktadır. Budamadan ve ilkbahar geç donlarından sonra iki kere daha çapalama yapılarak topraktaki su miktarının korunmasını ve boğaz köklerinin temizliği açısından önemlidir.

 

Üzüm Yetiştiriciliğinde Budama

Ocak-Şubat aylarında budama yapılması uygundur. Budamayı yapabilmek için tecrübe gereklidir. Meyve verecek sürgünlerin bırakılması ve diğer sürgünlerin kesilmesi gerekmektedir. Ülkemizde genellikle karışık budama yapılmakta olup guyot sistemi adı verilen şekilde budama yapılmaktadır.

Şekil 2. Guyot Budama Sistemleri

Guyot Budama
     Guyot Budama

 

Üzüm Hasadı

Üzüm meyvesi hasattan sonra olgunlaşmaya devam etmediğinden dolayı en iyi tat ve görünüşe sahipken hasat edilmelidir. Bu daha çok sofralık üzümler için geçerlidir. Öncelikle bağların güneye bakan kısımlarından hasada başlanmalıdır. Hasada sabah çisesinin kalkmasından sonra başlanmalı ve üzüm taneleri ısınmadan son verilmelidir. Hasat kesinlikle bıçak ya da makas ile yapılmalı, el ile koparılmamalıdır. Hasat edilecek salkımların olgun olması, hastalıksız olması, büyük olması önemlidir. Kesilen salkımlar yavaşça kasalara konulmalıdır. Daha sonra kasalar ambalajlanarak pazara sunulmaktadır.

 

 

 

Üzüm Hasadı
Üzüm Hasadı

 

 

 

 

 

 

 

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

Maltepe Escort alanya Escort atasehir Escort istanbul escort manavgat Escort