Mürver / Kara Mürver Yetiştiriciliği ve Faydaları

Mürver / Kara Mürver Yetiştiriciliği ve Faydaları

Mürver, Adoxaceae (Mürvergiller)  familyasından, üzümsü meyveler içinde yer alan, tıbbi ve aromatik bir meyvedir. Kuzey Amerika ve Avrupa’da yaygın olarak yetiştirilmektedir. Ayrıca Asya, Kuzey Afrika, Avustralya ve Güney Amerika’da da yetişmektedir. Ülkemizde Karadeniz, Marmara Geçit Kuşağı ve Ege bölgelerimiz başta olmak üzere bir çok yöremiz yetiştiricilik için uygundur. Yalova’da bulunan Atatürk Bahçe Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Malatya’da bulunan Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü‘nde çeşit ve ıslah çalışmaları devam etmektedir.

Bilimsel İsmi : Sambucus sp.

Bilimsel ismi, Yunanca’da flüt manasına gelen “sambuke” kelimesinden köken alır. Bitkinin gövdesinin içi boş olduğundan Antik Yunan’da üflemeli çalgı yapımında kullanılmıştır.

 

Sambuke
Sambuke

 

Türkiye’de Yetişen Mürver Türleri

  • Ağaç formundaki  : Kara mürver / Sambucus nigra
  • Otsu formdaki : Cüce Mürver / Sambucus ebulus

 

Sambucus nigra ‘nın Ülkemizde Kullanılan İsimleri

  • Kara mürver
  • Mürver
  • Avrupa mürveri
  • Ağaç mürver
  • Melesir
  • Mındar ağ
  • Mindiraç
  • Patlangoz
  • Patlavuç
  • Patlak
  • Patlangaç
  • Yalangoz
  • Şişni

 

Sambucus nigra - Kara mürver
Sambucus nigra – Kara mürver

 

Sambucus ebulus ‘un Ülkemizde Kullanılan İsimleri

  • Cüce mürver
  • Mürver otu
  • Yer mürveri
  • Azı otu
  • Ayı otu
  • Hekimana
  • Livor
  • Patpatik
  • Kımçırık
  • Purtlak
  • Pellempüs
  • Telligelin
  • Şahmelik
  • Yivdim
  • Anzili

 

Sambucus ebulus / Cüce mürver
Sambucus ebulus / Cüce mürver

 

Cüce Mürverin (Sambucus ebulus) Botanik Özellikleri

Otsu yapıda, çok yıllık bir bitkidir.  0,5 – 2 m arasında boylanabilir. Sürünücü ve rizomlu bir bitkidir. Yaprakçıkları 3 – 6 çifttir.  Çiçekler genellikle beyaz, bazen de pembe renklidir. Rakımı 500 – 2000 m arasında olan alanlarda yetişir.

Kara Mürverin (Sambucus nigra) Botanik Özellikleri

10 metreye boylanabilen, çalı ya da ağaç formundaki bir bitkidir. Deniz seviyesinden 1700 m rakıma kadar yetişir. Bitki – 20 °C soğuğa kadar dayanır.

Yapraklar

Özellikle yapraklarının kokusu çok kötüdür. Bitkinin yaprakları karşılıklı çiftler halinde (opposit) gelişir. Yaprakların uzunluğu  10 – 30 cm arasında değişmektedir. Bileşik yapraklıdır. Yaprakların her biri parçalıdır ve ortalama 5 – 7 yaprakçıktan meydana gelir.

Çiçekler

Çiçekleri güzel  kokuludur. Çiçeklenme, ilkbahar sonunda başlar, yaz sonuna dek sürer. Çiçekler beyaza yakın krem renktedir ve salkıma benzer bir yapıda pek çok küçük çiçek bir arada açar. Salkım yapısı yukarıya doğrudur.

 

Mürver çiçeği
Mürver çiçeği

Meyveler

Meyveler olgunlaştıktan sonra salkımlar ağırlık nedeniyle aşağıya sarkar. Meyvelerinin tamamen olgunlaşması sonbaharın sonunu bulur. Meyvelerin, siyaha yakın koyu mor renkleri vardır. Bitkinin yaprakları ve henüz olgunlaşmamış meyveleri zehirlidir. Çiçekler ve olgun meyveler zehirli kabul edilmeseler de çiğ halde tüketilmeleri tavsiye edilmez.

 

Sambucus-nigra
Meyve ve yaprakları

İklim ve Toprak İsteği

İklim isteği açısından çok seçici bir bitki değildir. Güneşli ve yarı gölge yerleri tercih eder. Günlük 3 saat gün ışığı alan hemen her iklimde yetişebilir.

Organik madde yönünden zengin toprakları tercih eder. Yetiştirildiği toprağın pH derecesi 7.5’i geçmemelidir. Drenajı iyi topraklarda daha iyi yetişir.

 

Kara Mürver Yetiştiriciliği

Tohumla Üretim

Tohumdan üretim yapılacaksa sonbahardan  kış ortasına kadar geçen sürede tohumların ekilmesi gereklidir. Çünkü tohumlar  çimlenebilmek için en az 2 aylık soğuklamaya ihtiyaç duyarlar.

Çelikle Üretim

Yarı Olgun Dal Çeliği : Yaklaşık 25 cm uzunluğunda kesilen yarı olgun çelikler, ilkbahar ve yaz aylarında suda bekletilerek ya da toprağa gömülerek köklendirilir.

Olgun Dal Çeliği : Yaklaşık 25 cm uzunluğunda kesilen olgun çelikler, sonbahar ve kış direkt olarak toprağa gömülür. Bu işlemde dikkat edilmesi gereken husus, çeliğin 2/3’ünün torak altında kalmasıdır. Çelik ilkbahara doğru köklenerek filizlenmeye başlar.

 

Bahçe Tesisi

Fidan dikimi, iklim şartları göz önüne alınarak her mevsim yapılabilir. Bahçe tesis ederken hastalıktan ari ve sertifikalı fidanların tercih edilmesi gerekir.  Mürver fidanları, yaklaşık 40 – 50 cm derinlikte açılmış çukurlara, aşı yerleri 5 – 10 cm toprak dışında kalacak ve güneye bakacak şekilde dikilmelidir. Dikim sonrasında mutlaka 20 – 30 litre kadar can suyu verilmelidir. Dikimde sıraların arası 6 m, fidanların arası ise 5 m olmalıdır. Dikim için rüzgarsız ve serin havaların tercih edilmesi gerekir.

 

Kara Mürver fidanı
Kara Mürver fidanı

Sulama

Yaz aylarında yapılan fide dikimlerinden sonra haftalık periyotlarla 3 defa sulama yapılmalıdır. Sulamada akşam saatleri tercih edilmelidir. Bahar aylarından itibaren  15 günde 1 sulama yapılabilir. Bitkinin su ihtiyacı  “ağaç yaşı x 20  litre” formülüyle hesaplanabilir.

Budama

Kara mürver bitkisi,  her yıl güçlü dip sürgünler vermektedir. Böyle çok gövdeli bir çalı şeklinde geliştiği için her yıl istenilen şeklin verilmesi gerekir. Tek gövdeli bir  ağaç şeklinde yetişmesi isteniyorsa, yeni sürgünler dipten köreltilir. Ancak  bu tarz yetiştiricilik oldukça zahmetlidir. Düzenli bir gübreleme programı  ve ciddi bir bakım gerektirir. Aksi halde çiçeklenme oranı ve meyve verimi düşer.

Ticari yetiştiricilik genellikle çok gövdeli, çalı şeklinde yapılır. Bunun için yeterli miktarda sürgünün gelişmesine müsaade edilir. Fazla sürgünler ise budanır. Burada dikkat edilmesi gereken husus,  her yıl en az 1 adet yeni sürgünün gelişmesine izin vermektir. Güçlü sürgünler ertesi yılda yan dallar geliştirirler ve çiçeklenerek meyve vermeye başlarlar. Sonraki 2 yıl boyunca da  verimleri oldukça iyidir. Dallar 4. yıla girdiklerinde dipten budanmalıdır. Bu şekilde sürekli bir gençleştirmeyle bitkiden  çiçeklenme  ve meyve veriminde maksimum verim almak mümkündür.

Budama işlemi,  kış aylarının set geçtiği bölgelerde sonbahar sonuna doğru, ilk don olayları başlamadan en az 1 ay önce yapılmalıdır. Ilıman bölgelerde ise kış sonunda budama yapılabilir.

Sambucus nigra

Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

Drenajı iyi olmayan arazi koşullarında görülen kök çürüklüğünden başka yaygın hastalığı yoktur. Yetiştiricilikte yaşanan en büyük problemi,  olgun meyveleri yiyen kuşlar oluşturur. Zararı önlemek için balık ağları veya meyve salkımlarına geçirilen tülden torbacıklar kullanılabilir.

DİKKAT! Tüm yetiştiriciliklerde geçerli olmak üzere, gerek hastalık, gerek zararlı, gerekse yabancı otlara karşı  pestisit kullanmak gerekebilir. Bu durumda mutlaka yetkili Ziraat Mühendisleri tarafından reçete edilmiş,  Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan ruhsatlı pestisitler kullanılmalıdır. Pestisitler mutlaka,

  • Tavsiye edilen zamanda 
  • Tavsiye edilen şekilde 
  • Tavsiye edilen dozda kullanılmalıdır.

 

Kara Mürver Bitkisinin Faydaları ve Kullanım Alanları

  • Çiçeğinin suyu, cilt kanseri ve hemoroid tedavisinde kullanılır.
  • Çiçeğinin şerbeti ve çayı, emziren annelerin sütlerini arttırır.
  • Grip ve nezle başta olmak üzere solunum yolu hastalıklarının tedavisine yardımcı olur.
  • Balgam sökücü etkisi vardır.
  • İçeriğindeki A, B ve C vitaminleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir.
  • Mide ağrısını giderir.
  • Terletici özelliği sayesinde ateşli hastalıkların tedavisine yardımcı olur.
  • Mürver çiçeğinin suyu, tonik olarak yüze uygulandığında kırışıklıkları önler.
  • Anti-kanserojen etkisi vardır.
  • Kabuğundan yapılan çay, kabızlığa iyi gelir.
  • Çayı düzenli olarak tüketildiğinde kanı temizler.
  • Romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılır.
  • Adet düzensizliklerinin giderilmesini sağlar.
  • Yapraklarının böcekler üzerinde repellent (uzaklaştırıcı) etkisi vardır.
  • Eskiden gövdesinin kabukları saç boyası olarak kullanılmıştır.

 

Mürver Çiçeği

Kara Mürver Bitkisinin Bazı Kullanım Şekilleri

Mürver Çiçeği Çayı

Kurutulan çiçeklerinden yaklaşık 1 avuç kadar alınarak 1 litre kaynamış suya atılır. 5 – 6 dakika kadar demlendikten sonra süzülerek içilir. İsteğe göre 1 kaşık bal eklenerek tatlandırılır.

Mürver Kabuğu Çayı

Kurutulan kabukları 1 litre kaynamış suya atılır. 5 – 6 dakika kadar demlendikten sonra süzülerek içilir. İsteğe göre 1 kaşık bal eklenerek tatlandırılır. İçerdiği müsilal etken maddesi nedeniyle bu çayı özellikle kabızlık sorunu yaşayanların içmesi tavsiye edilir.

Mürver Çiçeği Reçeli

30 kadar çiçeği, 1 litre elma suyunun içerisine konur ve 1 gece boyunca bekletildikten sonra süzülerek kenara ayrılır. 2 limonun suyu, elma suyunun içerisine sıkılır ve kaynatılır. Sonrasında 1 kg toz şeker ve çiçekler ilave edilerek kıvam alıncaya dek kaynatılır.

Mürver Suyu

Çay tarifindeki gibi elde edilen suyu buzdolabında saklanır ve tonik olarak kullanılır.

 

Mürver Çayı

 

Kara Mürver Meyvesinin Besin değeri (100 g İçin)

İçerik

Miktarı

Günlük Değer %

Kalori

48 kcal % 2.4
Karbonhidrat

7.4 g

% 2.5

Lif

4.0 g

% 16

Protein

2.5 g

% 5

Yağ

0.5 g

% 0.8

Kolesterol

0.0 mg % 0.0

Vitamin A

60.0 IU

% 1.2

Vitamin C

18 mg

% 30

Potasyum

303 mg

% 8.7

Kalsiyum

37 mg

% 3.7

Demir

1.6 mg

% 8.9

 

 

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

Maltepe Escort alanya Escort atasehir Escort istanbul escort manavgat Escort