Yer elması ilk olarak Kuzey Amerika ve Kanada da yetiştirilmiştir. Zamanla Fransa’dan Almanya’ya oradan da İngiltere’ye ulaşmıştır. Ülkemizde 19.yüzyılda üretimi İstanbul ve çevresinde başlamış olup şuan her bölgede yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bitki iki metreye kadar uzayabilen ayçiçeği benzeri bir yapıdadır. Ayçiçeği gibi sarı papatyaya benzer çiçekler açmakta olup ayçiçeğinden farkı ise daha ufak çiçek ve yaprak yapısıdır. Ülkemizde yıllık yaklaşık 20-30 hektar alanda yetiştiricilik yapılarak 650 ton kadar yer elması üretilmektedir.

Bitki, farklı şekil ve kabuklarına göre sınıflandırılmaktadır. Kabuk rengi kırmızıya dönük olan  çeşidi genellikle sanayide ve hayvan yemi olarak kullanılır. Sarı kabuklu yer elmaları daha düzgün şekillerde olup genellikle yemelik olarak üretilmektedir. Patatese benzeyen iri ve şekilli bir yapısı vardır.

Bilimsel Adı : Helianthus tuberosus

İklim İstekleri

Geniş adaptasyon yeteneğine sahip olan bitki, iklimsel olarak seçici bir bitki değildir. Dünyanın birçok yerinde yetiştiriciliği yapılabilir. Ortalama 20-25 °C’de iyi gelişim göstermekte ve 0 °C’ nin altında bitkinin üst kısımları donarken yumru olan kökler -20 °C’ye kadar dayanabilmektedir. Gün uzunluğu bitkinin verim ve kalitesine etki etmektedir. Gün uzunluğu kısa olan yerlerde bitki boyu ve yumru çapında ufalmalar görülmektedir.

Yer Elması Toprak İsteği

Toprak isteğinde iklim isteğinde daha seçici olan yer elması ağır ve killi topraklardan hoşlanmamaktadır. Genellikle hafif topraklarda yetişmektedir. Toprağın kumlu-tınlı olması yumru gelişimi için rahat bir ortam olduğundan dolayı yumrular bu toprak yapısında daha iri ve düzgün şekilli olabilir. Toprakta bulunan organik madde miktarı her bitkide olduğu gibi yer elmasında da verim ve kaliteyi arttır.

Toprak Hazırlığı Ve Dikim

Sonbahar aylarında yetiştiricilik yapılan araziye yanmış hayvan gübresi serilerek derin sürüm yapılmalıdır. Mart ayında tohumluk yumrular ocak ya da sıra usulü toprağın 10 cm altında dikilmelidir. Sıra usulü dikimde sıra arası 70 cm, sıra üzeri 25 cm olacak şekilde dikim yapılmalıdır. Dikilen yumrular yaklaşık iki haftada sürgün vermektedir. Dekara 100 kg tohumluk yumru dikilmektedir.

Yer Elması Yetiştiriciliğinde Çapalama

Bitki olgunlaşma dönemine kadar arazide bulunan kaymak tabakası ve yabancı ot popülasyonuna göre 2-4 defa çapalanmalıdır. En son yapılan çaba işleminde boğaz doldurma işlemi yapılarak çapalama işlemi sona ermektedir.

Yer Elması Yetiştiriciliğinde Sulama

Çapalama yapılırken yapılan boğaz doldurma işlemi sırasında sulama karıkları da yapılmalıdır. Ne kadar suyu seven bir bitki olarak bilinse de rutubetli topraklar yer elması için tehlike teşkil edebilir.  Sıra şeklinde yapılan dikimlerde salma sulama kullanılırken, ocak sistemi ile dikilen arazilerde yağmurlama sulama tercih edilmektedir.

Gübreleme

Sonbaharda toprak hazırlığı esnasında dekara 3-5 ton yanmış hayvan gübresi verilmelidir. Dikimden önceki son toprak işleme sırasında dekara 10 kg fosfor, 20 kg Potasyum, 5 kg azot verilmelidir.

Yer Elması Hasadı Ve Depolama

Temmuz ve Eylül ayları arasında sarı çiçekler açan bitki Ekim ayının ilk haftasından itibaren bitki yukarıdan aşağıya doğru kurumaya başlar. Bu durum hasat zamanın geldiğini göstermektedir. Hasada başlamadan önce arazide birkaç adet bitki sökülerek yumruların olgunluk durumlarına bakılır. İlk önce kuruyan bitkiler kesilir daha sonra imkânlara göre elle ya da makine ile patates gibi hasat edilmektedir.

Hasat edilen yumrular havuzlarda yıkanarak üzerindeki topraklar temizlenir. Gölge ve havadar bir yerde yumrular kurumaya bırakılır. Daha sonra bu yumrular büyüklüklerine göre kasalara ya da torbalara koyularak pazara çıkarılmaktadır. Yer elması depolarda 8-10 °C’de ve %60-80 nemde yaklaşık 3 ay muhafaza edilir. Bu oranlar 1-2 °C ve % 70-75 nem olduğunda saklama süresi 6 aya kadar ulaşmaktadır.