Domates Ve Biberde Bakteriyel Leke, Xanthomonas vesicatoria adlı etmenin oluşturduğu bakteriyel bir sebze hastalığıdır.

Domates ve Biberde Bakteriyel Leke Hastalık Tanımı

Polar kamçıya sahip, gram-negatif, 0.6 – 0.7 x 1.0 – 1.5 µm boyutlarında olan bir bakteridir. Optimum sıcaklık isteği 29 °C dır. Tohum üzerinde yada içinde 1 yıl kadar yaşabilmesine rağmen toprakta konukçusu olan bitkilerin artıkları bulunmadığında yaşayamamaktadır. Bu etmene Solanaceae familyasına ait yabancı otlarda konukçuluk yapabilmektedir.

Hastalığın yayılmasındaki sebeplerin başında yağmur ve yapılan yağmurlama suları gelmektedir. Yüksek basınçlı ilaçlamalar yapmak, bitki bakım işlemleri yapılırken bitkinin ıslak olması, bitkilerin birbirine değmesi sonucunda etmen yayılış göstermektedir. Ayrıca hasat yaparken ya da bitki bakımları yaparken bitkide yaralar açılmamasına dikkat edilmelidir.

Etmen yaralardan veya doğal açıklıklardan bitkiye giriş yapmaktadır. Ortalama 25 – 30 °C sıcaklık ve yüksek orandaki nem etmenin gelişmesini teşvik ederken, geceleri hava sıcaklıklarının 16 °C ye kadar düşmesi hastalığın baskılanmasına sebep olmaktadır.

Domates Ve Biberde Bakteriyel Leke Belirtileri

Domateste:

Hastalık belirtileri kök hariç yaprak, gövde ve meyve üzerinde görülebilmektedir. Yapraklardaki koyu renkteki yağ lekeleri bulunmakta ve bu lekelerin etrafı dar bir şekilde sarı hale ile çevrilidir. Hastalığın ilerleyen evrelerinde bu lekeler kahverengileşir ve birleşerek yaprağın kuruyup dökülmesine sebep olurlar. Hastalık etmeni, Alternaria spp. ile karıştırılabilmektedir. Bunun sebebi ise erken dönemde oluşan enfeksiyon belirtisinin Alternaria hastalığına benzemesidir. Bu belirti de bitkilerde kavrulmuş bir görünüm almasıdır.

Gövde ve meyve saplarında oluşan belirtiler yapraklarda oluşan belirtilerle farkı uzunumsu bir yapıda olmalarıdır. Gövde ve meyve sapındaki belirtiler bitkide ani çiçek dökümü ve kurumalara neden olabilmektedir.

Meyvelerdeki belirtilerde lekeler yeşilimsi beyaz dar bir hale ile çevrili ve öz kısmı siyahtır. Lekeler ilerleyen zamanlarda 6 – 8 mm çapına ulaşarak kahverengileşerek kraterimsi bir görünüm almaktadır. Olgunlaşmış meyvelerin asit oranın yüksek olması hastalığa karşı dirençli olmalarını sağlamaktadır. Meyve üzerinde oluşan çatlaklardan saprofit canlılar girerek meyvede çürümeye sebep olmaktadır.

Biberde:

Domateste olduğu gibi toprak üstü tüm organları enfekte etmektedir. Belirtiler ilk olarak genç yaprakların altında sarımsı yağ lekeleri olarak görülmektedir. Olgun yapraklarda ise belirtiler koyu yeşil yağ lekesi halindedir. Hastalığın ilerleyen zamanlarında oluşan lekelerin rengi morumsu ve etrafında kahverengi haleler oluşmuş bir hal alır. Bu lekeler 1 cm çapa kadar ulaşabilmektedir. Zamanla yapraklar sararır, kurur ve dökülürler. Gövde üzerinde oluşan lekeler zamanla çatlayarak kanserleşme belirtileri göstermektedir.

Meyve belirtileri yapraklarda olduğu gibi yağ lekesi şeklindedir. 5 mm çapında yuvarlak olan bu lekeler zamanla büyüyerek çatlayarak siğil görüntüsünü almaktadır. Domateste olduğu gibi biberde de çatlayan bu lekelerden saprofit canlılar giriş yaparak meyvede çürümelere sebep olmaktadır.

Etmen tarlada ya da seralarda yetiştiriciliği yapılan domates ve biberde uygun koşullara sahip olduğu zaman önemli ekonomik zararlara sebep olmaktadır. Özellikle çiçek döneminde oluşan enfeksiyonlar neredeyse hiç ürün alınamamasına sebep olabilir. Meyvede oluşan enfeksiyon sonucunda çürümeler ve lekeler, meyvenin pazar değerini önemli oranda düşürmektedir.

Hastalık, dünyada ve ülkemizde bütün domates ve biber yetiştiriciliği yapılan bölgelerde görülmektedir. Ülkemizde özellikle Antalya bölgesinde  çok yaygındır.

Domates ve Biberde Bakteriyel Leke Konukçuları

Ana konukçu olarak domates ve biber olsa da Solanaceae familyasındaki yabancı otlarda da görülmektedir.

Domates Ve Biberde Bakteriyel Leke Mücadelesi

Kültürel Mücadele

1 – Hastalıktan arî sertifikalı tohum veya fideler kullanılmalıdır.

2 – Hastalığın görüldüğü alanlarda 2 – 3 yıl ekim nöbeti uygulanmalıdır.

3 – Hasat bittikten sonra tarladaki tüm bitki artıları toplanıp imha edilmelidir.

4 – Gübrelemeye dikkat edilmeli analize göre gübre verilmelidir.

5 – Seralarda havalandırma iyi yapılmalı, biriken  nemin dışarıya  atılması sağlanmalıdır.

6 – Bitkilerin üzerinde nem ve çiğ olduğu zamanlarda, bitkilerin arasında çalışma yapılmamalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanı

Fideliklerde ya da tarlada hastalık görülmeden koruyucu ilaçlamalar yapılmalıdır. Fideliklerde en az haftada bir kez ilaçlama yapılmalıdır. Tarlada ise bu ilaçlama 8 – 10 gün arayla yapılmalıdır, seralarda ise bu ilaçlama sayısı arttırılabilir. İlaçlamalar, yeşil aksam ilaçlamaları şeklinde yapılır.

Kullanılacak Bitki Koruma Ürünleri Ve Dozları

Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan ruhsatlı,  tavsiye edilen ilaç ve diğer bitki koruma ürünleri, tüm detayları  bku.tarim.gov.tr sitesinden incelenerek kullanılabilir.

Kullanılacak Alet ve Makineler

Yapılacak ilaçlama da sırt pülverizatörü, atomizörü veya tarla için olan pülverizatörlerle yapılabilir.

İlaçlama Tekniği

Fideliklerde ya da tarlada yapılacak ilaçlamaların bitkinin her yerinin ilaçlandığından emin olunarak kaplama şeklinde ilaçlanmalıdır. Özellikle seralarda yapılan yetiştiriciliklerde ilaçsız bir alan kalmadığından emin olunmalıdır. İlaçlamadan önce bitki üzerinde çiğ ya da nemden dolayı ıslaklıklar var ise ilaçlama yapılmamalıdır. Islaklığın kalkması beklenmeli ve ilaçlama ıslaklık kalktıktan sonra yapılmalıdır. İlaçlama yaparken yüksek basınç kullanılmamalıdır. Aksi takdirde bitkilerde yaralanmalar meydana gelebilmektedir.